تحلیل فضایی آسیب‌ پذیری کاربری های اراضی در برابر سیلاب(مطالعه موردی: شهر راز، استان خراسان شمالی)

مخاطرات طبیعی به عنوان یکی از چالش های امروزه شهرهای کوچک و بزرگ و بخشی از واقعیت های گریزناپذیر سکونتگاه های انسانی محسوب میشوند که هرساله خسارات جدی به زیرساخت و محیط های انسان ساخت وارد می آورد. در این میان پدیده سیل که هر سال نقاط شهری و روستایی کشور اتفاق می افتد یکی از حوادث ویرانگر در کشور ایران محسوب می شود، با شناسایی نقاط و پهنه های آسیب پذیر و مدیریت آن میتواند از خطر آن کاسته شود. محدوده و قلمرو پژوهش حاضر شهر راز از توابع شهرستان راز و جرگلان است که با قرار گرفتن در مسیر رودخانه هایی که به صورت عرضی و طولی از شهر عبور می کنند دائماً در خطر سیل هست، بر این اساس این پژوهش به منظور شناخت مناطق آسیب پذیر شهر راز در مقابل خطرات ناشی از سیل، انجام گرفته است که از نظر نوع تحقیق کاربردی است که با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. برای تعیین وزن و ارجحیت شاخص ها نسبت به یکدیگر از نظرات تعداد 40 نفر ازکارشناسان مرتبط با حوزه های شهرسازی، مدیریت بحران و منابع آب استفاده شده است. در بخش اصلی پژوهش مربوط به شناسایی پهنه هاو نوع کاربری های آسیب پذیر شهر راز در برابر سیل، از نرم افزار gis و تحلیل سلسله مراتبی ahp استفاده شده است. نتایج نشان میدهدکه 33 درصد از مساحت شهر راز در معرض آسیب پذیری زیاد ناشی از سیلاب قرار دارد که بیشترین آسیب پذیری مربوط به کاربری مسکونیاست که مهمترین علل این آسیب پذیری، شیب زمین، کیفیت پایین ابنیه و همچنین عدم رعایت حریم رودخانه هستند.

spatial analysis of vulnerability of urban land uses against floods (case study: raaz city, northern khorasan province)

natural hazards have always been one of the challenges in small and large cities and have become part of the inevitable realities of human settlements, resulting in serious damage to infrastructure and man-made environments annually. floods, for example, are considered one of the most destructive hazards affecting both rural and urban areas in iran, however, its risk can be reduced by identifying and managing these vulnerable areas. the present study has focused on the city of raz, a subdivision of the cities of raz and jarglan, which is constantly in danger of flooding due to being located in the path of the rivers that cross the city horizontally and longitudinally. using the descriptive-analytical method, this study has been conducted to identify the vulnerable areas of the city of raz against the risks caused by flooding. relative questionnaires were completed by 40 experts in urban planning and natural resources, water and sewage, and environment; and gis software and hierarchical analysis (ahp) were used to analize the collected data. results indicated that 33% of the area of raz city is exposed to high risk of flooding and there are many factors contributing to high vulnerability in this city, including the slope of the land, low quality construction, and lack of observing the privacy of the river as the most important reason for the vulnerability of residential use.