مدل ‌سازی ساختاری - تفسیری عوامل موثر بر تحقق بوم شهر (مطالعه موردی: شهر بجنورد)

براساس نقش کلیدی شهرها در توسعه پایدار و سبک زندگی سده حاضر، حفاظت از منابع ارزشمندی مانند محیط طبیعی شهرها، ضروری است. در رویکردهای نوین، شهرها سیستمهای اکولوژیکی-اجتماعی بر بستری طبیعی، توسط نیروهای پیچیده اجتماعی و اقتصادی تعدیل میشوند. از جمله این رویکردها، بوم شهر است که اهداف ایجاد آن دوستداری محیط زیست، پایداری اقتصادی و نظم اجتماعی است. شهر بجنورد، اخیرا دچار رشد ناگهانی، پراکنده و مسائل شهرنشینی شده و نیازمند توجه جدی به توسعه پایدار آن است. با توجه به زمینه های محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی آن، اجرای رویکرد نوین بوم شهر ضروری است. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل عوامل موثر در تحقق بوم شهر بجنورد، در رسیدن به توسعه شهری پایدار است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی به شناسایی ویژگیها، ابعاد و مولفه های بوم شهر و با بهره گیری از روش دلفی، طی سه مرحله و مصاحبه با 16 کارشناس در زمینه برنامه ریزی شهری، 16 مولفه بومی بوم شهر انجام شده است. سپس از طریق روش مدلسازی ساختاری-تفسیری، شناسایی روابط دودویی بین مولفه ها و سطح بندی آنهاصورت گرفت. طبق تجزیه و تحلیل میک مک، مولفه ها در ناحیه دو و ناحیه سه قرار گرفتند. نتایج نشان داد هرگونه تغییر در این مولفه ها، سایر مولفه ها و سیستم تحقق پذیری بوم شهر را تحت تاثیر قرار میدهد. مولفه ها در چهار سطح طبقه بندی شدند و در پایین ترین سطح با بیشترین تاثیرگذاری، مولفه فرهنگ و سبک زندگی شهروندی به عنوان عامل ریشه ای قرار دارد.

structural-interpretive modeling of effective factors on realization ecological city (case study: bojnourd city)

based on the key role of cities in sustainable development and the lifestyle of the current century, the importance of protecting valuable resources such as the natural environment of cities is more necessary. in modern approaches, cities are social-ecological systems, adjusted by complex social and economic forces. among these approaches is bom shahr, the goals of which are environmental friendliness, economic stability, and social order. recently, the city of bojnord has experienced sudden, scattered growth and urbanization issues, and it needs serious attention for its sustainable development. considering its environmental, social, and economic aspects, it is necessary to implement a new approach to urban ecology. this study aims to analyze the effective factors in the realization of bojnord city's ecosystem, in achieving sustainable urban development. this research is done with a descriptive-analytical and applied method to identify the characteristics, and aspects of the urban environment and uses the delphi method, during three stages and interviews with 16 experts of urban planning, and 16 native eco-city variables. then, by using the structural-interpretive modeling method, were identified the binary relationships between the components and their leveling. according to the mack analysis, the variables were placed in the second and third regions. the results showed that any change in these components affects other components and the realizable system of the city's ecosystem. the variables were classified into four levels, and at the lowest level with the most impact, the component of citizenship culture and lifestyle is located as the root factor.