تحلیل فضایی نابرابری اجتماعی - اقتصادی در مناطق شهری (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)

بررسی و کاهش نابرابری های اجتماعی-اقتصادی و شناسایی عوامل موثر در ایجاد آنها به عنوان یکی از پایه های برنامه ریزی و تعادل منطقهای در اولویت سیاستی کشورها قرار دارد. شهر تبریز هم بستر نابرابری های فضایی (اجتماعی و اقتصادی) است. پژوهش حاضر با هدفشناسایی عوامل موثر بر این نابرابری های فضایی، با استفاده از شاخص های اجتماعی و اقتصادی بین مناطق شهر تبریز انجام شده است. اینپژوهش، توصیفی- تحلیلی- تطبیقی و از نظر هدف، کاربردی است. آمار سالهای بررسی، گردآوری و جهت تحلیل در نرم افزارهای excelو gis فراخوانی شده است. برای شناخت الگوهای فضایی و تجزیه و تحلیل آنها، از مدل خود همبستگی فضایی موران استفاده شده که نتایج آن در دو نوع خروجی عددی و گرافیکی به نمایش درآمده است. نتایج نشان داد که الگوی پراکنش نابرابری فضایی در تبریز از مدل خوشه ای تبعیت می کند. یعنی مناطق شرقی و مرکزی شهر نسبت به سایر مناطق، توسعه یافته تر هستند و شکاف بین مناطق شرقی با مناطق شمالی و جنوبی و غربی شهر خیلی زیاد است. مناطق توسعه نیافته تقریبا در یک سطح قرار دارند و این وضعیت حاکی از وجود فاصله طبقاتی و تفاوت در برخورداری از شاخص ها در سالهای مورد بررسی است. از علل این فاصله طبقاتی، بی عدالتی و ناهمگونی در توزیع جغرافیایی منابع توسعه و اینکه بخشهایی از مناطق بنابر وضعیت ناحیه ای و تصمیمات دولت ها در کانون فرآیند توسعه سرمایه دارانه و تمرکز بخشی قرار گرفته اند.

spatial analysis of social-economic inequality in urban regions (case study: tabriz metropolis)

investigating and reducing socio-economic inequalities and identifying the effective factors in their creation as one of the foundations of regional planning and balance is the political priority of countries. tabriz is also the bed of spatial (social and economic) inequalities. the current research was conducted with the aim of identifying the factors affecting these spatial inequalities, using social and economic indicators between the regions of tabriz city. this research is descriptive-analytical-comparative and practical in terms of purpose. the statistics of the survey years have been collected and analyzed. to recognize spatial patterns and analyze them has been used moran's spatial autocorrelation model, which its results are displayed in two types of numerical and graphical output. the results showed that the distribution pattern of spatial inequality in the tabriz follows the cluster model. that is, the eastern and central areas are more developed than other areas, and the gap between the eastern areas and the northern, southern, and western areas of the city is very large. the undeveloped areas are almost at the same level and this situation indicates the existence of a class gap and difference in having indicators in the years under review. among the causes of this class gap are the injustice and heterogeneity in the geographical distribution of development resources, and that parts of the regions, according to the regional situation and the decisions of the governments, are located at the center of the process of capitalist development and regional concentration.