بررسی مفهوم «نبی» و «رسول» در المیزان و مفاتیح‌الغیب فخر رازی

توجه به معنای لغوی واژه رسول و نبی در قرآن، و اینکه چه موقع رسول خطاب شده اند؛ چه موقع نبی، نکتۀ مهمی است که کمتر مورد توجه قرآن پژوهان قرار گرفته است. عده ای آن دو را هم معنا و گروهی حکم به تباین معنایی واژه رسول و نبی کرده اند. پژوهش حاضر دیدگاه فخر رازی و علّامه طباطبائی را با استفاده از ابزار کتابخانه ای و روش توصیفی -تحلیلی مورد بررسی قرار داده است. فخر رازی، ملاک انتخاب نبی را تنها اصطفاء عبد، توسط خدا دانسته و نبی را بشری معرفی می کند که به واسطۀ وحی با سایر افراد متفاوت شود. از نظر فخر رازی چنین کسی هرگاه مامور به تبلیغ وحی شود، می شود رسول. او همچنین رابطه این دو را عموم و خصوص مطلق در نظر گرفته است. اما از نظر علّامه طباطبائی، نبی شخصی است که براى مردم، آنچه مایه صلاح معاش و معادشان است بیان کند و رسول عبارت است از کسى که حامل رسالت خاصى باشد؛ مشتمل بر اتمام حجتى که به دنبال مخالفت با آن عذاب و هلاکت و امثال آن باشد. بنابراین رسالت از نظر علّامه وصفی خاص و زاید بر نبوت است. بنابراین با توجه به تعریف فوق می توان گفت آنچه علّامه «نبی» می داند از نظر فخر رازی «رسول» است.

investigating the concept of prophet and messenger in al-mizan and mafatih al-ghayb fakhr al-din al-razi

paying attention to the literal meaning of the word messenger and prophet in the qur’an, and when they are addressed as messengers when they are prophets, is an important point that has received less attention from quranic scholars. some have interpreted both as meaningful and a group as a meaningful contrast between the words of the prophet and the messenger. the present study examines the views of fakhr razi and allameh tabataba’i using library and descriptive-analytical methods. fakhr razi considers the criterion for choosing a prophet to be only the prayers of god by god and considers the prophet to mean a human being who is different from other people through revelation. according to fakhr razi, such a person becomes a messenger whenever he is commissioned to propagate revelation. he also considers the relationship between the two to be general and especially absolute. but according to allameh tabataba’i, the prophet is a person who expresses to the people what is good for their livelihood and resurrection, and the messenger is the one who carries a special mission, including the completion of a proof that seeks to oppose that torment and destruction and the like. therefore, according to allameh, the mission is a special and superfluous description of prophecy. therefore, according to the above definition, it can be said that what allameh knows as a &prophet& is &messenger& according to fakhr razi.