حدوث عالم ماده از دیدگاه متکلم و فیلسوف

مقالۀ حاضر به منظور ارائۀ گزارشی تطبیقی پیرامون حدوث عالم ماده، براساس آرای چهار فرقه کلامی اسلامی، معتزله، اشاعره، ماتریدیه و شیعه، به ضمیمه آرای ابن سینا، از فلاسفۀ اسلامی و موسس مکتب مشاء، گرد آمده است. ابتدا مقدماتی پیرامون معنی حدوث و نقطۀ مقابل آن، یعنی قِدم و معنی عالَم و پرسش های اصلی بیان شده، سپس پیشینۀ مسئله گزارش گردیده، آنگاه آرای سران فرقه های مذهبی اهل سنت، یعنی معتزله، اشاعره و ماتریدیه، با استناد مستقیم به گفتار یک تن از روسای هر یک از سه فرقه اهل سنت بیان شده، و از بزرگان شیعه، گفتار چندین تن بررسی گردیده است. سپس اشاراتی به رای ابن سینا در همین مسئله صورت گرفته و در نهایت، نتیجۀ به دست آمده این است که مسئله به پاسخ قانع‌کننده ای نمی رسد؛ به ناچار با الهام از گفته های فلاسفه راه حلی موقتی، بی آنکه آن راه حل، قطعی شمرده شود، برگزیده شد.

the createdness of the material world from the theologian and philosopher’s point of view

the current article has been compiled to explain comparatively the issue of the temporal contingency of the material world according to the views of four islamic denominations, mu’tazila, ash’arites, matradaiyeh, and shiites, in addition to avicenna, the muslim philosopher and the founder of the philosophy of peripatetic. first, the article addresses a preliminary statement about the meaning of temporary contingency and its opposite, namely the eternality and meaning of the universe, as expressed by the heads of sunni religious denominations, the mu’tazilites and the ash’arites and materidiyya, by directly referring to the sayings of the heads of these denominations, then, in this article, the theory of avicenna has been explained, and finally, the authors have judged these theories. among the results of this paper is that the theologian rule for the contingency of the universe is failed. the problem of the creation of matter from nothing makes a problem for both philosophers and theologians. and finally, it seems that the theory of eternality of the universe is more reasonable.