ظهور سلفی‌گری شیعی در ایران و تقابل اعتقادی آنان با شیعیان امامی

بعد از مطرح‌شدن بحث اصلاح گری در دین، یک ‌دسته از جریان‌هایی که در جهان اسلام شکل گرفت، جریان سلفی‌گری بود. در ایران نیز برخی از نویسندگان و متفکران شیعه، تحت تاثیر سلفیان قرار گرفتند و با انعکاس اعتقاداتی مشابه باورهای سلفی گری، رفته رفته شاگردان و طرفدارانی پیدا کردند و جریان سلفی گری شیعه را در ایران شکل دادند. به غیر از تاثیر از سلفیان، عوامل دیگری نیز در شکل گیری این جریان در ایران نقش داشت؛ از جمله ضعف و انحطاط مسلمانان و پیشرفت غرب در علوم مادی و همکاری حاکمان وقت و عوامل غربی با آنان. یکی از ویژگی های مهم این جریان، تقابل اعتقادی آنان با شیعیان امامی است. آنان در ابتدا تنها شعار بازگشت به قرآن و صدر اسلام و لزوم وحدت را که منطبق با اعتقادات شیعیان امامی نیز بود، سر دادند؛ اما پس از مدتی، تفکرات ضد شیعی خود را بروز دادند و شروع به انکار عقائد شیعیان امامیه و خرافه نامیدن آن ها کردند؛ نظیر آنچه در امامت، عصمت و علم ائمه (ع)، شفاعت، زیارت قبور و رجعت می‌گویند. از دید آنان، این اعتقادات برخاسته از احادیث نادرست و مکر و نیرنگ علما و روحانیت شیعه است. مقالة حاضر به بررسی چگونگی شکل گیری این جریان و تقابلات اعتقادی آنان در برابر اعتقادات شیعة امامیه پرداخته است.

emergence of shiite salafism in iran and their ideological confrontation with shiites

when the question of reform in religion came into play, some currents of thought aimed at reforming religious affairs. one of these currents that took place in the muslim world was the salafist movement. in iran, some influenced by salafists emerged who had similar beliefs. other factors contributed to the formation of this trend in iran, including the weakness and decline of muslims and the progress of the west in the material sciences and the cooperation of the rulers of the time and western factors with them. proponents of this movement initially chanted only the slogan of returning to the qur’an and the beginning of islam, but after a while, some muslim beliefs, especially shiites, saw differences between muslims and the spread of superstitions, and they began to deny them. like what they say in imamate, infallibility, and science of the imams, intercession, visiting graves, and pilgrimage. other important beliefs of the group include calling for unity and fighting against the clergy and the abandonment of many traditions. the present article investigates this process including its formation, beliefs, and introducing some of their personalities (khorghani, sanglji, borghi, ghalamdaran, and tabataba’i).