استنباط ولایت ‌فقیه از آیه اولی‌ الامراز منظر فریقین

آیه 59 سوره نساء که از آن به آیه اولی‌الامر یاد می‌شود، از مهم‌ترین ادلّه مشروعیت اطاعت در حوزه مرجعیت دینی و سیاسی در قرآن است که به مسئله رهبری امت اسلامی و اطاعت مطلق همه مسلمانان از آنان اختصاص دارد. بر اساس این آیه، مومنین موظف هستند نزاع و مسائل مربوط به جنگ و صلح را به اولی‌الامر ارجاع دهند، درنتیجه آنان از وظایف و اختیاراتی در حوزه اداره جامعه برخوردار هستند. ازآنجایی‌که تعیین مصداق اولی‌الامر در نظام اداره جامعه اهمیت بالایی دارد، بنابراین باید محدوده اختیارات و نوع رابطه اولی‌الامر با رسول خدا(ص) و احکام حکومتی جامعه به‌درستی تبیین گردد. بر این اساس مسئله اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه با توجه به آیه مذکور، ولی‌فقیه را می‌توان مصداق اولی‌الامر دانست؟ در پاسخ به این مسئله رویکرد مفسران شیعه  و اهل سنت متفاوت است؛ اما ازنظر برخی از آنان در زمان غیبت به سبب عدم دسترسی مستقیم به امام معصوم، واژه اولی‌الامر بر ولی‌فقیه جامع‌الشرایط نیز قابل صدق است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی درصدد بررسی مصادیق اولی‌الامر در آیه 59 سوره نساء است.

the inference of wilayat al-faqih from the first verse of ul al-amr from the perspective of the parties

verse 59 of surah nisa, which is referred to as ul al-amr, is one of the most important proofs of the legitimacy of obedience in the field of religious and political authority in the qur’an, which is dedicated to the issue of the leadership of the islamic ummah and the absolute obedience of all muslims to them. according to this verse, believers are obliged to refer disputes and issues related to war and peace to the supreme leader, as a result, they have duties and powers in the field of community administration. since the determination of ul al-amr’s example is very important in the system of community administration, therefore, the scope of authority and the type of relationship of ul al-amr with the messenger of god (pbuh) and the rulings of the society must be properly explained. based on this, the main problem of this research is that according to the mentioned verse, can vali-ye faqih be considered an example of ul al-amr? in response to this issue, the approach of shia and sunni commentators is different; however, according to some of them, due to the lack of direct access to the infallible imam, the term ul al-amr can also be applied to the fully qualified supreme leader. this research, using a descriptive-analytical method, tries to investigate the examples of ul al-amr in verse 59 of surah nisa.