روش بازیابی اندیشه های کلامی شیخ کلینی

محمد بن یعقوب کلینی رازی (د.329 ق)، در تدوین مهم‌ترین جامع حدیثی شیعه، پیش از پرداختن به مباحث فقهی، روایات اعتقادی را در دو جلد مطرح کرده است. این بخش یکی از مهم‌ترین منابع احادیث اعتقادی شیعه است. استفاده بهینه از این بخش درگرو پی بردن به اندیشه‌ها و نوع نگاه شیخ کلینی به هر موضوع است. ازآنجاکه الکافی تنها اثر بازمانده از شیخ کلینی است که به شیوه محدثان و نه متکلمان، نوشته شده است، استخراج دیدگاه کلامی شیخ کلینی با چالش‌هایی مواجه است ازجمله اینکه آیا نظرات وی را می‌توان بر مبنای کتابش که یک اثر حدیثی است، درک کرد؟ برای استخراج آرای او به چه شیوه‌ای باید عمل کرد؟ این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی درپی یافتن شواهد و قرائنی برای استخراج اندیشه‌های کلامی شیخ کلینی است. آرای کلامی شیخ کلینی با دقت در نام‌گذاری ابواب، نوع چینش ابواب و کتاب‌ها، توجه به محتوای کلی روایات یک باب، دقت در مضمون روایات نقل‌شده و مقایسه آن‌ها با دسته‌ای از روایات که کنار گذاشته شده‌اند، قابل‌استخراج است. علاوه بر این شیخ کلینی در مقدمه کافی و گاه در میان روایات اظهارنظرهایی دارد که هرچند اندک ولی مغتنم هستند.

the method of retrieving the theological thoughts ofshaykh kulaynī

muhammad ibn ya'qub al-kulayni rāzī (d. 329 ah), in the compilation of the most important shia hadith collection, before dealing with jurisprudentialissues, presented the religious traditions in two volumes. this section is oneof the most important sources of shia religious hadiths. the best use of thissection is to find out the thoughts and the way shaykh kulayni looks atevery issue. since al-kafi is the only piece left of shaykh kulayni, whichwas written in the style of muhaddiths and not theologians, extracting thetheological perspective of shaykh kulayni when he faces challenges, such aswhether his opinions can be understood based on his book, which is a workof hadith. what should be done to extract his opinions? this research, in adescriptive-analytical way, seeks to find evidence and clues to extract thetheological thoughts of shaykh kulayni. shaykh kulayni's theologicalopinions can be extracted by careful naming of chapters, the type ofarrangement of chapters and books, attention to the general content of thenarrations of a chapter, accuracy in the content of narrated narrations andtheir comparison with a group of narrations that have been left out. inaddition, sheikh kalini has some comments in the introduction of kafi and sometimes among the narrations, which, although few, are interesting.