تحلیل استنادی مقالات علمی- پژوهشی آینده‌پژوهی در ایران

قوانین و اسناد بالادستی ازجمله سند چشم‌انداز و برنامه‌های توسعه‌ای که آیینه‌ تمام‌نمای پروژه‌های آینده‌نگارانه راهبردی کشورند، بیانگر اهمیت وافر مبحث آینده‌پژوهی هستند؛ لذا هدف این پژوهش، ارائه تصویر جامعی از پژوهش‌های آینده‌پژوهی صورت‌گرفته در کشور و کلان‌نگری مطالعات انجام‌شده در این حوزه است؛ به امید آنکه رهنمودی برای هدایت مطالعات و پژوهش‌های آتی درجهت توسعه و افزایش کمیت و کیفیت هرچه‌بیشتر مطالعات حوزه‌ آینده‌پژوهی باشد. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ روش پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی با استفاده از روش تحلیل استنادی است. جامعه آماری شامل 238 مقاله‌ علمی- پژوهشی بدون محدودیت زمانی با روش تمام‌شماری از 4 مجله‌ تخصصی آینده‌پژوهی ملی است. ابزار گردآوری داده‌ها نیز مطالعه کتابخانه‌ای، پیاده‌سازی و تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار اکسل درقالب آمار توصیفی و نرم‌افزار maxqda جهت تحلیل محتواست. تحلیل محتوای 1144 کلیدواژه‌ 238 مقاله‌ موردمطالعه با استفاده از نرم‌افزار maxqda تحت 34 گروه موضوعی محوری طبقه‌بندی شد. یافته‌های پژوهش در حوزه‌های رویکرد و روش پژوهش، روش نمونه‌گیری، وابستگی سازمانی، مشارکت علمی و تحلیل محتوا جهت شناسایی حوزه‌های پژوهشی برتر آینده‌پژوهی در کشور بیانگر این حقیقت است که نوآوری و تنوع در تمام ارکان پژوهش، لازمه‌ پژوهش‌های آینده‌پژوهی داخلی است.

citation analysis of the articles in futures studies in iran

laws and upstream documents, including the vision document and development plans, which are full-fledged mirror of the country’s future strategic projects, signify the excessive importance of futures study. hence, this study is intended to provide a wide-ranging picture of futures study in the country hoping that a guide for future studies and researches can be developed to increase the quantity and quality of future studies in the field of futurology. this applied research follows a descriptive-analytical method using citation analysis technique. the statistical population includes 238 scientific-research articles with no time limit through total count method of 4 specialized journals of national futures study journals. data collection tools included library study, processing and analyzing the data in excel software as descriptive statistics, and maxqda software for content analysis. content analysis of 1144 keywords derived from 238 articles were classified under 34 thematic groups using maxqda software. findings of research in the areas of research approaches and methodology, sampling method, organizational affiliation, scientific participation and content analysis for identify the top research areas of futures research in the country indicated that innovation and diversity in all aspects of research is a requirement for local futures study.