مطالعه تطبیقی گونه‌شناسی‌های روش در ‌آینده‌پژوهی

‌آینده‌پژوهی، حوزه نوپای علمی است که به‌دلیل عمر کوتاه، خاصیت بین‌رشتگی، وجه کاربردی و ویژگی‌های مطالعه آینده، دچار تکثر روش شده و همین تکثر به سردرگمی آینده‌پژوهان در انتخاب روش مناسب منجر می‌شود. پژوهشگران تلاش‌های زیادی برای نظم‌دهی به روش‌ها و روش‌شناسی این رشته انجام داده‌اند که ازجمله آنها گونه‌شناسی‌های استقرایی روش ‌آینده‌پژوهی بوده است. در این گونه‌شناسی‌ها با مرور صدها پژوهش ‌آینده‌پژوهی و با نگاه پسینی، سعی در ارائه یک دسته‌بندی کاربردی برای روش‌ها شده است. بااین‌حال، تاکنون یک کار تطبیقی به‌منظور ارائه تصویر جامعی از گونه‌شناسی روش‌های ‌آینده‌پژوهی انجام نشده و به‌نظر می‌رسد همگرایی لازم درخصوص گونه‌شناسی و دسته‌بندی روش‌های ‌آینده‌پژوهی وجود ندارد. مسئله این پژوهش، مطالعه تطبیقی و هم‌زمان گونه‌شناسی‌های روش در ‌آینده‌پژوهی است تا بتوان یک نگاه جامع و یکپارچه به تمام گونه‌شناسی‌های صورت‌گرفته ارائه داد. بدین‌منظور گونه‌شناسی‌های مختلف شناسایی شده و ازطریق مطالعه تطبیقی سعی در تجمیع معیارهای آنها در چند معیار کلان شد. درنهایت تمام معیارهای گونه‌شناسی از چهار منظر دسته‌بندی شدند و نشان داده شد که در یک نگاه جامع می‌توان روش‌ها را از چهار منظر: ماهیت روش، فرایند روش، هدف روش و قابلیت روش دسته‌بندی نمود. این پژوهش می‌تواند مقدمه‌ای بر ارائه یک گونه‌شناسی جامع برای روش‌های ‌آینده‌پژوهی باشد.

a comparative study of the methodological typology of futures study

futures study is a new field of science which has involved a diversity of methods, due to its short life span, interdisciplinary feature, applicability, and relation to future, and has led to confusion for future researchers in the selection of a proper method. scholars have made great efforts to regulate the methods and the methodology of this field, including the “inductive typology” of futures study. in this method, typological attempts are presented to provide a functional classification of methods by reviewing hundreds of future studies through future lookouts. however, no serious attempt has been undertaken in comparative studies to provide a comprehensive picture of the typology of futures study methods, and it seems that it lacks a convergent typological and classification in the futures study methods. this study is aimed at providing a comparative and simultaneous review of the methodology of future study in order to provide a comprehensive and integrated view of all typological methods. to do so, different typologies were identified and the researchers classified them into several macro criteria through comparative study. finally, the researchers analyzed all the typological criteria from four perspectives and found out that these methods can be categorized from four perspectives: the nature of the method, process of the method, purpose of the method, and the capability of the method. this research can be regarded as an introduction to a comprehensive typology of futures study methods.