شناسایی و رتبه‌بندی مولفه‌های افشای مسئولیت اجتماعی و ارائه الگوی بومی

هدف: ضرورت پاسخگویی و توجه به سایر گروه‌های اجتماع و همچنین آثار زیست‌محیطی ناشی از فعالیت‌های بنگاه اقتصادی موجب شد تا مفهوم افشای مسئولیت اجتماعی در مباحث نظری حسابداری مطرح شود. تقاضای روزافزون ذی‌نفعان از شرکت‌ها برای پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی، شرکت‌ها را به درگیرشدن در مسئولیت‌های زیست‌محیطی و اجتماعی تشویق کرده است؛ باتوجه‌به این ضرورت هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و رتبه‌بندی مولفه‌های افشای مسئولیت اجتماعی و ارائه الگوی بومی می‌باشد. روش‌شناسی پژوهش: با استفاده از روش‌های پیش‌بینی دلفی، تحلیل سلسله‌مراتبی و پرسش‌نامه در یک چهارچوب جامع ارائه و مورد تحلیل قرار داده است. همچنین، وضعیت موجود آن و سطح افشای بعد اجتماعی در شرکت‌ها از طریق تحلیل محتوای گزارش‌های هیات‌مدیره‌ شرکت‌های ایرانی تعیین گردیده است. یافته‌ها: یافته‌ها بیان‌کننده‌ این است که مهم‌ترین مولفه‌های بعد اجتماعی از نظر اولویت عبارتند از عامل مشتریان با وزن نسبی 0.220 در رتبه اول و پس از آن عامل مسئولیت‌های جامعه با وزن نسبی 0.174 در رتبه دوم و مسائل محیطی با وزن نسبی 0.140 در رتبه سوم و محصولات و خدمات با وزن نسبی 0.128 در رتبه چهارم و انرژی با وزن نسبی 0.117 در رتبه پنجم و اقتصادی با وزن نسبی 0.112 در رتبه ششم و منابع انسانی با وزن نسبی 0.108 در رتبه هفتم اهمیت قرار دارد؛ در مجموع، سطح پایین افشای بعد اجتماعی در شرکت‌های ایرانی نشان‌دهنده‌ شکاف بالای وضعیت موجود از انتظارات جامعه است و مستلزم وجود مقررات، الزامات و استانداردهای مناسب در حوزه‌ گزارشگری و افشای شرکت‌ها برای پاسخگویی به انتظارات ذی‌نفعان و جامعه است. اصالت / ارزش‌افزوده علمی: نتایج تحلیل مسیر و شاخص‌های مطلوب برازش مدل ساختاری، بیان‌کننده‌ معناداری و تبیین و توجیه مناسب کلیه‌ مولفه‌ها برای افشای بعد اجتماعی مسئولیت شرکت‌ها است و باعث می‌شود تا با رشد و توسعه‌ صنایع و واحدهای تجاری مختلف، عواقب و تاثیرات فعالیت‌های آن‌ها بر جامعه و عدم ارائه گزارشگری اجتماعی، شکاف میان انتظارات واحدهای اقتصادی و انتظارات جامعه کاهش پیدا کند.

identify and rank the components of social responsibility disclosure and provide an indigenous model

in the early 21st century, the collapse and financial scandals of several high-profile companies, including enron, highlighted the critical importance of robust corporate social responsibility (csr) practices in the global economy. these events underscored the need for businesses to improve their environmental and social practices, aligning corporate actions with broader societal expectations. as global trade expanded, recent studies indicated a growing trend towards increased international csr disclosures (hoang and tran, 2021). csr represents a comprehensive assessment of a company’s impact on society, addressing critical issues such as unemployment, poverty, environmental pollution and other social challenges (abdi et al., 2019). providing high-quality, comparable information is essential for stakeholders' decision-making processes, significantly influencing the qualitative characteristics of financial reporting. the evolution of csr is evident in the changing relationship between corporations and society, where companies are expected to address a broader spectrum of responsibilities beyond economic performance. this study aims to identify and rank the components of csr disclosure and develop an indigenous model tailored to the unique context of iranian companies. the study seeks to address the gap between current csr practices in iranian companies and societal expectations, promoting greater transparency and accountability.