نگاهی به جنبش اصلاح طلبی در دوره قاجار

حافظه تاریخی یک ملت پیش بینی حوادث و آینده نگری اهمیت دارد،‌ زیرا گذشته چراغ راه آینده می باشد. اصلاح در واقع اقدام برای تغییر و تعویض برخی از جنبه های حیات اقتصادی،‌ اجتماعی و سیاسی جامعه می باشد که به دنبال خود جریان فکری و سیاسی نوینی را با عنوان اصلاح طلبی پدید می آورد.پیدایش اندیشه تغییر و ضرورت انجام اصلاحات ریشه در مجموع عوامل و تحولات «ذهنی» و «عینی» جامعه ایران در قرن نوزدهم میلادی دارد. قرنی که روابط ایرانیان با مغرب زمین گسترش چشم گیری یافت، قرنی که اصلاح طلبان عصر قاجار پیش از هر چیز به پدیده عقب ماندگی ایران و روش های تغییر و اصلاح آن می اندیشیدند، آنان جنبش اصلاح طلبی را از درون و بیرون نظام قاجار شروع کردند و خواستار تغییر ساختار اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و در واقع تغییر مجموعه عواملی که باعث عقب ماندگی ایران و استقرار نظام مطلقه فردی واستبدادی شده بود، گشتند. در این تحقیق به کنکاش های نظری و اقدامات عملی دولتمردان و اندیشمندان دوره قاجار پرداخته شده و برخی از مهمترین اقدامات آنان را که موجب بوجود آمدن موج مشروطه خواهی شد، آمده است، موجی که بعدها به امواج توفنده ای تبدیل شد و انقلاب مشروطه را به دنبال خود داشت.