ترکیب سیتم هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC)و تئوری محدودیتها (TOC)جهت تعیین مدل بهینه تولید محصولات و کاهش ظرفیتهای بلااستفاده سازمانی...م

سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت یکی از سیستم های هزینه یابی جدید است که در دهه اخیر برای هزینه یابی و تهیه اطلاعات تصمیم گیری مدیریت در سطح دنیا مطرح شده است . دراین مطالعه موردی که در کارخانجات صنعتی شاهد شیراز انجام گرفته شده است از ترکیب سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت ( abc) و تئوری محدودیتها ( toc) برای طراحی یک سیستم مناسب که قادر به فراهم کردن اطلاعات مورد نیاز سازمانی باشد استفاده شده است .برای طراحی این سیستم ابتدا دوایر موجود در کارخانه با دوایر عملیاتی و دوایر خدماتی تقسیم گردید . جهت شناسایی فعالیتها و منابعی که در ساخت محصولات نقش دارند از روش آنالیز فعالیت استفاده شد و با توجه به اطلاعات آنالیز فعالیت ، مراکز فعالیت بر حسب دوایر عملیاتی و خدماتی مشخص گردید ،‌ مراکز فعالیت در دوایر عملیاتی با توجه به نوع کاری که انجام می دهند و در دوایر خدماتی متناسب با خدماتی که از طرف هر دایره ارائه می شود و نمودار سازمانی ان تعیین شدند . با توجه به اینکه یکی از مزایای سیستم abc نسبت به سایر سیستمها ، استفاده از مبنای تسهیم هزینه متناسب با هر فعالیت است . برای شناسایی و تعیین مبناهای تسهیم هزینه ،از روش منطقی و ahp استفاده گردید . پس از تعیین مبناهای تسهیم هزینه ،‌برای تخصیص هزینه های دوایر خدماتی و تولیدی به یکدیگر و نهایتاً به محصولات ساخته شده ،‌با توجه به اینکه به کارگیری روشهای موجود تسهیم هزینه ، بطور واقعی منعکس کننده هزینه های استفاده شده نمی باشد ، از روش معادلات همزمان بصورت ماتریسی استفاده گردید . که پس از حل این ماتریس ، هزنیه های واقعی هر دایره که شامل هزینه های ایجاد شده در آن دایره و سهم آن ،‌از هزینه های سایر دوایر می باشد ،‌مشخص گردید . پس از تعیین فعالیتها و منابع مورد نیاز برای ساخت محصولات و تعیین سودی که از فروش هر محصول به دست می آید ، مدل برنامه ریزی خطی تعیین ترکیب بهینه محصولات ایجاد گردید که پس از حل مدل ،‌ترکیب هزینه محصولات تولیدی کارخانه مشخص شد ، علاوه بر این ،‌نتایج حل مدل نشان دهنده میزان ظرفیت های اضافی و بلااستفاده بر حسب هر مرکز فعالیت ، میزان منابع کمبود با توجه به هر فعالیت و همچنین گلوگاه های تولید محصولات است که این گلوگاه ها در واقع باعث کاهش میزان تولید و بلا استفاده ماندن سایر ظرفیتها می گردد ، نکته مهمی که از این مطالعه حاصل گردید ،‌این است که محدودیت تقاضا و فروش محصولات ،‌به عنوان یکی از محدودیتهای اساسی است که باعث ایجاد ظرفیتهای بلا استفاده و عدم استفاده کامل از منابع سازمانی می گردد که نهایتا این مسئله باعث افزایش هزینه های سازمانی و قیمت تمام شده محصولات می شود.