اصل آزادی تحصیل ادله در نظام کیفری ایران و فقه امامیه

با عنایت به تصویب قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1392، با اصلاحات بعدی و در متن آن حسب تدوین ماده 4 از این قانون، همواره اصل بر برائت افراد بوده و اثبات مجرمانه اعمال افراد نیازمند ارائه ادله محکمه‌پسند است؛ اما اینکه آیا «مقامات قضایی حسب عرف موجود در بدنه اجتماع، در جمع‌آوری ادله به هر نحوی اختیار دارند یا خیر؟»، سوال اصلی این پژوهش خواهد بود. بدون شک، مقام قضایی در کشف دلیل و انجام تحقیقات مرتبط با پرونده دارای استقلال کامل است اما آیا این استقلال را در جمع‌آوری ادله، آن هم به نحو مطلق خواهد داشت؟ در مباحث کیفری، اقناع وجدانی قاضی، تاثیری مستقیم در صدور حکم دارد. وجدان قاضی با توجه به ادله، قانع خواهد شد؛ بنابراین، قضات موظف هستند برای صدور حکمی عادلانه، آزادانه دست به تحصیل ادله بزنند اما این آزادی تا بدان‌‌جا نیست که بتواند کرامت انسانی را پایمال نماید. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی-کتابخانه‌ای و رجوع به کتب مقدس و منابع غالباً درجه اول و با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای، مقالات، پایان‌نامه‌ها و فیش‌برداری به بررسی برخی سخنان پیامبران الهی و بشارت‌های گذشتگان در ادیان ابراهیمی پرداخته شده است. به نظر می‌‌رسد که اصل آزادی تحصیل دلیل در نظام کیفری ایران یک مفهوم نسبی است چراکه در برخی جرائم، تحصیل ادله با هیچ‌گونه محدودیتی روبه‌‌رو نیست؛ حال آنکه در برخی جرائم دیگر، تحصیل ادله، عملی نامشروع و غیرقانونی به شمار می‌‌رود؛ بنابراین، قضات هستند که باید با توجه به جرائم صورت‌‌گرفته، نسبت به ارزیابی ادله و مشروعیت و عدم مشروعیت آنان دقت نمایند و در صورت نامشروع بودن ادله به آن ترتیب اثر ندهند.

the principle of freedom in collecting evidence in the iraniancriminal system and imamite jurisprudence

in light of the adoption of the 2013 criminal procedure code, with subsequent amendments, and in the context of article 4 of this law, the presumption of innocence has been established, andproving the criminality of actions requires the presentation of court-admissible evidence.however, the main question of this research is whether judicial authorities, based on theprevailing social norms, have unrestricted discretion in collecting evidence. undoubtedly, thejudicial authority has full independence in uncovering evidence and conducting investigationsrelated to the case, but does this independence extend to unrestricted freedom in evidencecollection? in criminal matters, the judge's personal conviction directly impacts the verdict. thejudge’s conscience will be persuaded by the evidence, so judges are required to collect evidencefreely to issue a just ruling. however, this freedom is not absolute, and it must not violate humandignity. this article uses a descriptive-library-based method and refers to primary sources, sacredbooks, articles, theses, and library references to examine the views of the divine prophets andprophecies in abrahamic religions. it appears that the principle of freedom in collecting evidencein the iranian criminal system is a relative concept, as in some crimes, evidence collection isunrestricted, while in other crimes, evidence collection is deemed unlawful and illegal. therefore,judges must assess the evidence carefully in light of the crime committed and evaluate the legitimacy or illegitimacy of the evidence. if the evidence is unlawful, it should not be given effect.