خدمات عمومی رایگان، جلوه‌ای از مجازات جایگزین حبس؛ فرآورد عدالت ترمیمی در پرتو حقوق شهری

ظهور مفهوم عدالت ترمیمی، حاصل تحول در نگرش‌ها و دیدگاه‌های عمومی حقوق ‌دانان کیفری، جرم‌‌شناسان و مجریان نظام کیفری، به دلیل عملکرد و نتایج منفی و زیان‌بار عدالت کیفری مبتنی بر سرکوب و جزا بوده است. از دغدغه‌های اصلی مکتب عدالت ترمیمی، حفظ و تضمین حقوق شهروندی است. مکتب عدالت ترمیمی، مکتبی بزه‌دیده‌‌مدار است که توجه ویژه‌ای به حقوق بزه‌دیده به‌عنوان شهروند فراموش‌شده در فرایند کیفری دارد؛ به همین سبب، به پاسخگو نمودن بزه‌‌کار در قبال بزه‌دیده و سایر شهروندان درگیر در جرم می‌پردازد. در سال‌های اخیر، اکثر نظام‌های پاسخ‌گو به جرم تلاش دارند تا با اتخاذ تدابیر درمان‌مدار، بازگشت آن‌ها به جامعه را فراهم سازند لیکن استفاده از حبس به‌عنوان یک ضمانت اجرای مهم در برخورد با بزه‌‌کاری در سیاست کیفری کشورهای مختلف با موفقیت چندانی همراه نبوده است. همین امر سبب گرایش مراجع تقنینی و قضایی به استفاده از جایگزین‌های آن شده است. مقاله حاضر با هدف بررسی نقش خدمات عام‌المنفعه به‌عنوان مجازات جایگزین حبس در پرتو حقوق شهری با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی به بررسی پژوهش‌ها، مقالات، مطالعات و اسناد مرتبط با روش کتابخانه‌ای به موضوع پرداخته است و این نتیجه حاصل گردید که شهرداری‌ها به‌عنوان یکی از نهادهای پذیرنده (مقرر در قانون) از خدمات عام‌المنفعه (خدمات عمومی رایگان) می‌توانند با استقبال از خدمات رایگان محکومین در شهرداری‌ها نقش بسزایی را در راهبرد اهداف خدمات عام‌المنفعه جهت بازپروری مجرم و عدم طرد وی از جامعه در راستای نیل به اهداف عدالت ترمیمی و حفظ حقوق و امنیت شهری داشته باشند.

free public services as an alternative to imprisonment; theproduction of restorative justice in the light of urban law

the emergence of the concept of restorative justice is the result of the change in the attitudes and public views of criminal lawyers, criminologists and the enforcers of the penal system, due to the performance and negative and harmful results of criminal justice based on repression andpunishment. one of the main concerns of the restorative justice school is preserving andguaranteeing citizenship rights. the school of restorative justice is a victim-oriented school andpays special attention to the rights of the victim as a forgotten citizen in the criminal process. forthis reason, it deals with making the criminal accountable to the victim and other citizens involvedin the crime. in recent years, most crime response systems are trying to provide their return tosociety by adopting treatment-oriented measures. however, the use of imprisonment as animportant enforcement guarantee in dealing with delinquency in the criminal policy of differentcountries has not been very successful, and this has led to the tendency of legislative and judicialauthorities to use its alternatives. with the aim of investigating the role of community services asalternative punishments to imprisonment in the light of urban law, this article has investigated theresearches, articles, studies and documents related to the library method by using the descriptiveand analytical research method. it was concluded that municipalities as one of the institutionsaccepting public benefit services (free public services), by welcoming the free services of convictsin municipalities, can play a significant role in the strategy of the goals of public benefit servicesin order to rehabilitate the criminal and not exclude him from the society in order to achieve the goals in line with restorative justice and protection of rights and urban security.