قراردادهای هوشمند: ماهیت قراردادی در قالب کد برنامه‌نویسی

قراردادهای هوشمند، نسل جدیدی از قراردادهای الکترونیکی مبتنی بر فناوری بلاکچین هستند. این قراردادها دارای خصوصیات متمایزکننده‌‌ای نظیر خوداجرایی، غیرمتمرکز بودن، رمزنگاری‌شده و تغییرناپذیر بودن هستند. این خصوصیات سبب سوق یافتن عامه مردم به تنظیم روابط حقوقی خود در قالب این قراردادها شده است؛ اما سوالی که از ابتدای پیدایش این قراردادها مطرح شد، آن است که آیا فناوری قراردادهای هوشمند، صرفاً یک کد برنامه‌نویسی‌‌شده نشان‌دهنده توافقات طرفین است یا یک قرارداد، به مفهوم حقوقی آن، محسوب می‌‌شود و قواعد، مقررات و آثار قراردادها نیز در آن‌‌ها جاری می‌‌شود؟ در این مقاله با بررسی متن قوانین و مقررات مربوطه و منابع مطالعاتی و کتابخانه‌‌ای، به تبیین این موضوع با نگاهی تطبیقی بین قوانین و دکترین ایران و بلغارستان پرداخته‌‌ایم و وجوه اشتراک و افتراق درباره ماهیت قرارداد هوشمند به‌عنوان کد برنامه‌نویسی یا قرارداد حقوقی را مورد تحلیل قرار داده‌‌ و به این نتیجه رسیده‌‌ایم که علی‌‌رغم آنکه قراردادهای هوشمند در قالب کد برنامه‌نویسی تشکیل می‌‌شوند اما دارای اوصاف و خصوصیات قراردادهای حقوقی بوده و قواعد، مقررات و آثار قراردادهای حقوقی نسبت به آن‌‌ها جاری می‌‌شود؛ مگر مواردی که توسط قوانین، استثنا شده است.