تحلیلی بر مولفه‌های بنیادین حقوقی در مقررات شهرسازی کشورهای پیشرو

قوانین و مقررات شهرسازی به ‌عنوان نرم‌ افزارهای کنترل و مدیریت توسعه‌ شهری، نقش مهمی در هدایت کالبدی و عملکردی شهرها به‌منظور ایجاد محیط مطلوب زندگی برای شهروندان دارند. قوانین و مقررات شهرسازی بر اساس سرشت حقوقی خود باید دارای مبانی و رویکردهای روشن به‌ویژه در حوزه‌ حقوق عمومی باشند تا از مشروعیت قانونی و مقبولیت اجتماعی برخوردار بوده و بتوانند از کارایی لازم برخوردار شوند. در این مطالعه تلاش گردیده است تا با مطالعه‌ زمینه‌ها و ملاحظات حقوقی قوانین و مقررات شهرسازی در نمونه‌هایی از کشورهای توسعه‌یافته شامل آمریکا، فرانسه، انگلستان، آلمان و برخی کشورهای اروپای شمالی، محورها و پایه‌های اصلی حقوقی-قانونی جهت‌‌دهنده به قوانین و مقررات شهرسازی در این کشورها شناخته شود. این شناخت، امکان درس‌آموزی از جنبه‌های حقوقی-عملی قوانین و مقررات شهرسازی نظام‌های توسعه‌یافته و بهره‌گیری از آن‌ها در نظام‌های درحال‌توسعه نظیر ایران را فراهم خواهد آورد. نتایج مطالعه نشان می‌دهد چهار محور اصلی شامل «نگاه حقوقی به قوانین و مقررات شهرسازی در مقیاس قانون اساسی یا قوانین مصوب پارلمان»، «توجه ویژه به صیانت از حریم حقوق عمومی در شهرسازی»، «الزام قانونی به بهره‌گیری از نقش مشارکتی موثر مردم در فرایند قانون‌گذاری شهرسازی» و «تمهید جدی مکانیسم‌های پیگرد قضایی در تخلفات شهرسازی به‌عنوان عامل مهم بازدارنده»، محورهای اصلی در لایه‌ حقوقی قوانین و مقررات کشورهای مورد مطالعه را تشکیل می‌دهند. لازم به یادآوری است که در این مطالعه از روش «توصیفی-تحلیلی» و نیز روش «استدلال منطقی» بهره گرفته شده است.

an analysis of the fundamental legal components in the urban planning regulations of leading countries

the rules and regulations of urban development as control and management software of urban development play an important role in guiding the physical and functional aspects of cities in order to create a favorable living environment for citizens. based on their legal nature, urban planning laws and regulations should have clear foundations and approaches, especially in the field of public law, so that they have legal legitimacy and social acceptability and can enjoy the necessary efficiency. in this study, an attempt has been made to study the contexts and legal considerations of urban planning laws and regulations in examples of developed countries including america, france, england, germany and some northern european countries, in order to identify the main legal-lawful axes and foundations that guide the laws and regulations of urban planning in these countries. this recognition will provide the possibility of learning lessons from the practical legal aspects of urban planning laws and regulations of developed systems and using them in developing systems, such as iran. the results of the study show that the four main axes including a legal view of the laws and regulations of urban development on the scale of the constitution or laws approved by the parliament, special attention to the protection of public rights in urban development, legal obligation to take advantage of the effective participatory role of the people in the process of urban planning legislation and serious provision of prosecution mechanisms in urban planning violations as an important deterrent form the main axes in the legal layer of the laws and regulations of the studied countries. it should be noted that the descriptive-analytical method and the logical reasoning method were used in this study.