حقوق کار از منظر حق بر شهر: آیا ملاحظات «حقوق کار» می‌تواند مصداقی از «حق بر شهر» باشد؟

مقاله کنونی در پی فتح بابی در خصوص‌‌ مفهوم کمتر شناخته‌شده‌ «حق بر شهر» از منظر «حقوق کار» است. بیشترین ارجاعات به این مفهوم توسط برنامه‌ریزان شهری صورت گرفته و کمتر مورد توجه حقوق‌دان‌ها قرار گرفته است. بااین حال، اکنون می‌توان به تفسیری از این مفهوم دست یافت که غیر از استراتژی سیاسی شهری برای «فراتر رفتن از شهرهای کنونی» و یا «پروژه‌ای برای شکل دادن آینده‌ای متفاوت برای جامعه‌ شهری»، ملاحظات حقوقی-قانونی را ارائه نموده که در عالم واقع نیز منشا تاثیر جنبش‌های شهری در سراسر دنیا بوده و حاصل آن‌ها تدوین اسنادی است که بعضاً جنبه‌ الزام‌آوریِ قانونی به خود گرفته‌ و ضمن ارائه‌ مفهوم «حق بر شهر» به‌عنوان مطالبه‌ای همه‌گیر، مصادیق مختلف ازجمله مضامین حقوق کار را نیز ذیل این مفهوم، عرضه داشته‌اند. با این اوصاف، در سطح بین‌الملل و تحت تاثیر جنبش‌های مختلف «حق بر شهر»، منشورهای قانونی و حقوقی متنوعی ملاک عمل دولت‌ها قرار گرفته است. در مقاله‌ کنونی سعی شده تا مروری تحلیلی-پژوهشی بر نحوه‌ تاثیرگذاری این مفهوم روی روند شکل‌گیری منشورهای قانونی صورت گیرد. روش مورد استفاده، اسنادی با تمرکز بر تحلیل مضمون است. بر اساس یافته‌های تحقیق، 3 عامل اساسی در شکل‌گیری منشورهای قانونی و حقوقی در حوزه «حقوق کار» برگرفته از «حق بر شهر» تاثیرگذار بوده‌اند که عبارت‌اند از:1. جلب‌توجه پژوهشگران حقوق به مفهوم حق بر شهر و ارائه تفاسیر حقوقی از این مفهوم 2. جریان‌سازی نهادهای مشروع بین‌المللی در باب توجه به جنبه‌های حقوق کار برخاسته از مفهوم مذکور 3. اقتباس حق بر شهر به‌عنوان دستور کار جنبش‌های مدنی در صورت‌بندی مطالبات در باب «حقوق کار» جنبش‌های اجتماعی مختلف با الهام از مفهوم «حق بر شهر»، مطالبات خود را به‌عنوان مصادیق مفهوم مذکور به دست‌اندرکاران قانون‌گذاری و دولت ارائه کرده‌اند و قدرت چانه‌زنی این جنبش‌هاست که تعیین‌کننده مصادیق مفهوم «حق بر شهر» است. بر اساس مرور تجارب بین‌المللی متعدد در خصوص تدوین منشورها و سندهای حقوقی-قراردادی مختلف نیز هویداست که برخی از مصادیق بعضاً کلیدی حوزه «حقوق کار» (حق بر کار و اشتغال، عدم تبعیض در دسترسی به کار، حق سازمان‌دهی و تشکل، به رسمیت شناختن اقتصاد غیررسمی، آموزش نیروی کار، بهبود شرایط کار و غیره) به‌عنوان مطالبه شهروندان در اسناد مذکور لحاظ شده و جنبه قانونی و الزام‌آور به خود گرفته است.

right to the city and labour laws: could the considerations of labour rights also be an example of the right to the city?

the article seeks to open a portal about the less well-known aspect of the right to the city from the perspective of labour laws. most references to this concept have been made by urban planners and less attention has been paid to lawyers. but one can now come to an interpretation of the concept that, in addition to the urban political strategy of going beyond current cities or a project to shape a different future for urban society, offers legal considerations that in the real world it is also the source of the influence of urban movements around the world and their result is the compilation of documents that have sometimes taken on the aspect of legal binding and while presenting the concept of right to the city as a universal demand, various examples including labor rights this concept has been offered. however, at the international level and under the influence of various rights to the city movements, various legal charters have been the criteria for governments to act. the method used is documentation focusing on content analysis. according to the research findings, three main factors in the formation of legal charters in the field of labor law derived from the right to the city are:1. to draw the attention of legal scholars to the concept of the right to the city and to provide legal interpretations of this concept2. mainstreaming legitimate international institutions with regard to aspects of labor law arising from this concept3. adoption the right to the city as the agenda of civil movements in formulating claims on labor rightsinspired by the concept of right to the city, various social movements have presented their demands to the legislators and the government as examples of this concept, and it is the bargaining power of these movements that determines the examples of the concept of right to the city. based on the review of various international experiences regarding the drafting of various charters and legal-contractual documents, it is also evident that some key examples in the field of labor law (right to work and employment, non-discrimination in access to work, right to organization an syndicate membership, recognition of informal economy, labor training, improvement of working conditions, etc.) have been included in the mentioned documents as citizens' demands and have taken on a legal and binding aspect.