جایگاه حقوق شهروندی در برنامه‌ریزی شهری نئولیبرال

انقلاب علمی در قرن 17 و به دنبال آن پیشرفت‌های صنعتی در قرن 18 میلادی، زمینه‌ دو تحول عمده در فضای شهر و برنامه‌‌ریزی شهری را پدید آورد؛ ابتدا لیبرالیسم در قامت کلاسیک خود با تاکید بر مفاهیم آزادی و کاهش نفوذ دولت در اقتصاد و سپس تغییرات انبوه و ناگهانی ناشی از تحولات صنعتی در شهرها رخ نمود. حرکت لیبرالیست‌های سوار بر موج تغییرات در شهرهای صنعتی، نتایج زیانباری همچون افزایش فاصله طبقاتی، ایجاد قطب‌های دارا و ندار و نابرابری در تعریف و دریافت حقوق شهروندی برای شهروندان را به دنبال داشت. در اواخر قرن نوزدهم، با تاثیرپذیری فضای شهرها از مباحث مطرح‌شده توسط خردمندان درباره لزوم توجه به زندگی اقشار مختلف، اندیشه لیبرالیست‌ها به سمت توجه به لزوم برقراری رفاه اجتماعی از طریق دست شفابخش نامرئی بازار در آستینِ اقتصاد آزاد، چرخش یافت و نئولیبرالیسم متولد شد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی به دنبال تشریح جایگاه حقوق شهروندی در برنامه‌‌ریزی شهریِ مبتنی بر اندیشه نئولیبرالیسم است. داده‌های موردنیاز پژوهش از طریق مطالعات اسنادی گردآوری شده و به‌صورت کیفی در جهت تعیین مولفه‌های اساسیِ حقوق شهروندی مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد در برنامه‌‌ریزی شهریِ نئولیبرال، ابعاد اجتماعی و مدنی حقوق شهروندی با هدف ارتقاء سطح رفاه اجتماعی مورد تاکید قرار می‌گیرد.

the position of citizenship rights in neoliberal urban planning

the scientific revolution in the 17th century, followed by industrial advances in the 18th century, set the stage for two major developments in urban space and urban planning; at first, classical liberalism emerged with an emphasis on the concepts of freedom and the reduction of state influence in the economy, and then there were sudden and massive changes resulting from the industrial revolution in cities. the entry of liberals into industrial cities had detrimental consequences, such as increasing class divisions, creating rich and poor poles, and inequality in the realization of citizenship rights for citizens. in the late nineteenth century, with the advent of the debate over the need to pay attention to the lives of different classes of citizens, liberal thought shifted to a focus on social welfare through a free economy, and neoliberalism was born. the present study seeks to explain the position of citizenship rights in urban planning based on the idea of neoliberalism with a descriptive-analytical approach. the data required for the research have been collected through documentary studies and have been qualitatively analyzed to determine the basic components of citizenship rights. the results show that in neoliberal urban planning, the social and civil dimensions of citizenship rights are emphasized with the aim of improving the level of social welfare.