تعهدات دولت‌ها در رعایت اصول بنیادین حقوق بین‌الملل محیط‌زیست

بحث «تعهدات دولت‌ها در رعایت اصول بنیادین حقوق بین‌الملل محیط‌زیست» که در این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی، مجال سخن یافته است، یکی از موضوعات مهم حقوق بین‌الملل را تشکیل می‌دهد چراکه امروزه یکی از جنبه‌های دهشتناک پیش ‌رو، تخریب و زوال گسترده محیط‌زیست است؛ به‌خصوص در هنگام فعالیت‌هایی همچون تاسیس کارخانه‌های مواد شیمیایی و بروز مخاصمات و درگیری‌ها، اولین و ضعیف‌ترین قربانی، طبیعت و محیط‌زیست خواهد بود. لذا در راستای حمایت از محیط‌زیست و به‌طور خاص، محیط‌زیست بین‌المللی، کشورها و نهادهای حقوقی بین‌المللی، به‌‌منظور صیانت بهتر از محیط‌زیست، دست به تنظیم و تدوین قواعدی با هدف حمایت از محیط‌زیست زده‌اند. این‌ معاهدات بین‌المللی در سطح جهانی و منطقه‌ای تدوین گشته‌ و تعهداتی الزام‌آور را در این خصوص پیش روی آن‌ها ترسیم کرده‌اند. حال باید در پی این بود که حمایت از محیط‌زیست را هم در زمان مخاصمات و هم در زمان صلح استمرار بخشید. این پژوهش نیز در پی تبیین این مسئله است که چگونه و بر چه اساس می‌توان و باید از محیط‌زیست حمایت کرد و مسئولیت بین‌‌المللی دولت‌ها ناشی از نقض فاحش اصول زیست‌محیطی مبتنی بر کدام اصول و قواعد بین‌‌المللی است. در این تحقیق، مبانی نظری این موضوع تشریح شده است. این مسئولیت، تعهدی است که بر دوش هر یک از تابعان جامعه‌ بین‌المللی قرار گرفته و در صورت نقض آن تعهد، مسئولیت آن دولت را در جبران خسارات وارده در پی خواهد داشت. فرایند مسئولیت بین‌‌المللی ناشی از نقض فاحش زیست‌محیطی در گذر زمان و با طی فراز و نشیب‌‌های زیاد دچار تحولات نسبتاً مثبتی گردیده است. بااین‌‌حال، تحولات صورت‌‌گرفته، آرام و تدریجی بوده به‌طوری‌که می‌‌توان گفت تغییرات در این حوزه بسیار کندتر از دیگر حوزه‌‌های حقوق بین‌‌الملل بوده است. این پژوهش نتیجه می‌گیرد که مسئولیت بین‌‌المللی دولت‌ها ناشی از نقض فاحش زیست‌محیطی در عصر حاضر به‌طورکلی تابع قواعد کلی مسئولیت بین‌‌المللی در حقوق بین‌الملل عمومی است.