گونه‌شناسی اهداف مذاکره سیاسی در سیرۀ نبوی (صلی‌الله علیه و آله)

بر پایه‌ آموزه‌های دینی، شان پیامبران از سیاست‌ورزی والاتر است اما در صورت به دست گرفتن زعامت و رهبری، ایشان نیز تحت شرایطی، چون اهل سیاست رفتار کرده و به روش سیاست‌مداران، از جمله مذاکره سیاسی عمل کرده‌اند. این امر در سیره پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله)، در مذاکره با بنی‌ضمره، مذاکرات حدیبیه و مذاکره با بنی‌اشجع، به‌وضوح قابل‌مشاهده و نیز شایسته بررسی است. از نقطه‌نظر پژوهش، «اهداف مذاکره» در سیره نبوی، بارزترین عنصر متمایزکننده مذاکرات پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله)، در مقایسه با مذاکرات دیگر سیاست‌مداران به‌حساب می‌آید. در مقاله پیش‌رو، با استفاده از روش تحلیل محتوا، ضمن بازخوانی منابع تاریخی-‌روایی مرتبط با سیره سیاسی پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه و آله) در سه مذاکره مزبور، مهم‌ترین اهداف و مقاصد ایشان از مذاکره سیاسی با مخالفان، در قالب اهداف عُقلایی فراگیر و اهداف اختصاصی محدود، بررسی و تحلیل گردیده است. پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) از انجام این مذاکرات، به دنبال تحقق اهداف عقلایی فراگیر و مشترک، همچون حل مسالمت‌آمیز اختلافات، تامین مصالح طرفین و ایجاد امنیت پایدار و اهداف اختصاصی متناسب با زمان و مکان در هر مورد خاص، همچون جلوگیری از اتحاد نظامی با دشمنان، مهیا نمودن زمینه فتح مکه و دفاع از هم‌پیمانان بوده است.

typology of political negotiation goals in the prophetic sira (pbuh)

according to religious teachings, the dignity of the prophets is higher than politics, but if they take the lead, they also acted as politicians and acted in the manner of politicians, including political negotiation this is clearly visible in the biography of the holy prophet (pbuh), in the negotiations with bani-zamra , the negotiations of hudaybiyyah and the negotiations with bani ashja , and it is also worthy of consideration. from the point of view of research, the goals of negotiation in the prophetic tradition, is the most prominent distinguishing element of the negotiations of the holy prophet (pbuh), compared to the negotiations of other politicians. in the present article, using the content analysis method, while reading the historical-narrative sources related to the political life of the prophet of islam (pbuh) in the three mentioned negotiations, his most important goals and intentions of political negotiation with the opposition, in the form of comprehensive rational goals and limited specific goals. , has been reviewed and analyzed. from these negotiations, the holy prophet (pbuh) sought to achieve comprehensive and common rational goals, such as: peaceful settlement of disputes , securing the interests of the parties and creating lasting security and specific goals appropriate to the time and place in each specific case. , such as: preventing military alliance with enemies , preparing the ground for the conquest of mecca and defending the allies .