رهیافت داوری در مواجهه با شروط غیر منصفانه قرارداد تجاری هوشمند

داوری را به عنوان شکلی مرسوم در اختلافات تجاری در نظر می گیرند. در قرادادهای تجاری، گاه شروطی در نظر گرفته می شود که موجبات قرار گرفتن یکی از طرفین در موضع ضعیف تر می شود. این شروط که آن را شروط غیرمنصفانه می گویند اساس بحث این مقاله با توجه به جایگاه داوری در مواجهه ی با این شروط است. لذا هدف این پژوهش شناسایی جایگاه و رویکرد داوری در خصوص شروط غیرمنصفانه در قرارداد تجاری هوشمند است. اهمیت این موضوع، به دلیل مداقه ی در انصاف در قرارداد تجاری هوشمند است که در هم بُعد دینی، هم اخلاقی و هم حقوقی مهم جلوه می کند. از این جهت سوال اصلی این مقاله اینگونه مطرح شده است که رویکرد داوری در مواجهه با شروط غیر منصفانه قرارداد تجاری هوشمند در حقوق ایران چیست؟ یافته ها حاکی از آن است که رویکرد داوری در حقوق ایران، در خصوص شروط غیرمنصفانه با خلا قانونی همراه است. در درجه اول باید گفت که داور یا داوران، ورای شروط منصفانه یا غیرمنصفانه، اقدام به تصمیم گیری می کنند حال چه به ضرر طرف ضعیف باشد چه نباشد این تصمیم گیری بنا بر قانون داخلی لازم الاجراست. این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته و خاصه در حقوق اتحادیه اروپا، شروط غیرمنصفانه، در قرارداد تجاری هوشمندها یکی از مبانی داوری است و داور، این شروط را به طور کلی، در تصمیم گیری خود نادیده می گیرد تا بر طرف ضعیف، بی انصافی صورت نگیرد. روش تحقیق کیفی و به شکل توصیفی تحلیلی بوده است.

arbitration approach to dealing with unfair terms in smart commercial contracts

arbitration is considered a common form of commercial disputes. in commercial contracts, sometimes terms are considered that put one of the parties in a weaker position. these terms, which are called unfair terms, are the basis of this article’s discussion with regard to the position of arbitration in dealing with these terms. therefore, the purpose of this research is to identify the position and approach of arbitration regarding unfair terms in smart commercial contracts. the importance of this issue is due to the scrutiny of fairness in smart commercial contracts, which is important in both religious, moral and legal dimensions. therefore, the main question of this article is raised as follows: what is the arbitration approach to dealing with unfair terms in smart commercial contracts in iranian law? the findings indicate that the arbitration approach in iranian law regarding unfair terms is accompanied by a legal vacuum. first of all, it should be said that the arbitrator or arbitrators, beyond fair or unfair terms, make a decision, whether it is to the detriment of the weaker party or not, and this decision is binding according to domestic law. this is while in developed countries and especially in european union law, unfair terms in smart commercial contracts are one of the foundations of arbitration, and the arbitrator generally ignores these terms in his decision making so as not to be unfair to the weaker party. the research method was qualitative and descriptive analytical.