مقایسه تطبیقی شرفنامه و هفت پیکر؛ مطالعه موردی افسانه، اسطوره و داستان‌های عامیانه

نظامی گنجوی (614-  530 ه . ق) از شاعران توانمند سبک آذربایجانی است. شاعران این سبک از داستان های عامیانه در سروده های خود بسیار استفاده کرده اند. نگارنده در پژوهش حاضر به بررسی افسانه ها در شرفنامه و هفت پیکر نظامی پرداخته و کوشیده است تا با تبیین این جلوه ها به میزان استفاده ی نظامی از آن ها پی ببرد و چگونگی استفاده هنری ادبی شاعر مذکور را از این پدیده ها مشخص ‌سازد. پس از استخراج و ذکر نمونه داستان های اسطوری، عاشقانه و عامیانه در شرف نامه و هفت پیکر، به تحلیل و واکاوی آن ها پرداخته شد. بارزترین داستان های اسطوری و عامیانه در دو اثر مذکور عبارتند از اسفندیار، کیخسرو، بهمن، فریدون، مانی، هاروت و زهره، اسکندر و روشنک، اسکندر و دختر چینی چنگ نواز، اسکندر و نوشابه و ... است. داستان ها و افسانه های عامیانه در هفت پیکر به نسبت ابیات، از شرفنامه بیشتر است و علت آن را می‌توان در افسانه‌سازی‌های زیاد و خیال برانگیز و حوادث پیرامون آن دانست، با توجه به اینکه شرفنامه بیشتر رنگ تاریخی دارد. نظامی در هفت پیکر از جلوه های فرهنگ شفاهی (باورها وداستان ها)ی افسانه‌ای بیشتر استفاده کرده است. شرفنامه تلاش دارد افسانه‌ها را در قالب اسطوره‌های ملی نمایان سازد.

a comparative comparison of sharafnameh and haft paykar; a case study of legends, myths and folk tales [in persian]

one of the great poets of the azerbaijani style is nizami ganjavi (530–614 ah). these writers frequently include traditional tales in their poetry. in the current study, the author has looked at the stories in sharafnameh and seven military characters in an effort to determine the degree of their military application by outlining these occurrences and how the poet in question used them in his literary and artistic works. in sharafnameh and haft peikar, instances of mythical, romantic, and folk tales were extracted and mentioned before being thoroughly examined. esfandiar, key khosro, bahman, fereydoun, mani, harut and zohra, iskander and roshank, iskander and the chinese girl playing the piano, iskander and nooshabeh, etc. are some of the most well-known mythical and folk tales in the two books listed. in contrast to sharafnameh, which has more of a historical flavor, haft pekeykar has more folk stories and legends than poetry. the reason for this can be observed in the numerous incredible myth-making and events surrounding it. in haft paykar, nizami has made use of the impacts of oral culture (beliefs and myths). through the use of regional mythology, sharafnameh aims to illuminate tales.