بررسی تناسب زبانی - سبکی ترجمه‌ میرجلال الدین کزازی از شهسوار ارابه اثر کرتین دوتروی بر پایه فضای کنشی متن

مفهوم شوالیه و شوالیه گری در روند تاریخی از امپراتوری روم باستان تا اواسط قرون وسطی به تدریج شکل گرفته است و تبدیل به الگویی والا از جنگاوری و شرافت در رمانس (نوعی شعر روایت گونه در ادبیات اروپا) شده است. کرتین دو تروی، یکی از نخستین رمانس نویسان مشهور فرانسوی، شش منظومه با موضوع افسانه های شاه آرتور سروده است که از میان آن ها پنج منظومه ارک و انید، ایوین: شوالیه شیر، کلیگس، پرسیوال: داستان جام و شهسوار ارابه به جا ماند ه اند. رمانس شهسوار ارابه اثر دوتروی در داستان های شاه آرتور جایگاه ویژ ه ای دارد، زیرا با وارد کردن لانسلوت فرانسوی به حلقه شوالیه های شاه آرتور زمینه را برای نقش مایه ها و مفاهیم شوالیه گری مانند عشق درباری، احترام به بانوان و اخلاقیات مسیحی مهیا می سازد. میرجلال الدین کزازی این رمانس را با عنوان شهسوار ارابه به فارسی برگردانده است هدف پژوهش حاضر این است که میزان وفاداری ترجمه کزازی به متن اصلی شهسوار ارابه، نوشته کرتین دوتروی را به عنوان یکی از مشهورترین رمانس های قرون وسطایی بسنجد. این جستار پایبندی متن برگردان شهسوار ارابه به قرارداد های حاکم بر شوالیه گری، زبان به کار رفته در متن اصلی و انعکاس این قرارداد ها و فرهنگ شوالیه گری را در ترجمه کزازی بر پایه فضای کنشی متن بررسی می کند. معانی صریح ناشی از کنش و روابط عناصر سازنده متن را پوشش می دهند؛ محتوای معنایی از طریق همنشینی در یک زنجیره، موجب کنش می شوند و معطوف به کنش شخصیت ها یا عامل های کنش و اثرات ناشی از آن ها است. ترجمه شهسوار ارابه در سه سطح واژه ها، لحن و دستور زبان از نظر رعایت سبک رمانس و قرارداد های حاکم بر شوالیه گری بررسی شده است. در هر یک از این سه سطح، واژه ها، لحن و دستور زبان از جنبه های آرکاییسم (باستان گرایی)، بزمی و رزمی بودن، بیان لطافت و ظرافت، استفاده از ادبیات مردمی و زبان روایی و توصیفی، ضمن مقایسه با عناصری مشابه در متن اصلی و با هدف شناسایی و تحلیل شباهت ها و تفاوت ها ارزیابی شد ه اند. یافته های این پژوهش نشان می دهند که در سطح واژه ها، کزازی به استفاده از واژه های آرکاییک و حماسی اصرار می ورزد و از واژه های غنایی و اصطلاحات مردمی، که از مولفه های اصلی زبان رمانس قرون وسطایی هستند، بهره نمی گیرد و لذا از سبک متن اصلی دور می شود. در سطح لحن، آرکاییسم، فضای حماسی و غیرروایی و ارجح دانسته شدن آوا های انسدادی فارسی به آوا های سایشی عربی سبب می شوند که زبان ترجمه از سبک رمانس فاصله بگیرد و مفاهیم کلیدی فرهنگ شوالیه گری نقض شوند. در سطح دستور زبان نیز برتری زبان حماسی به زبان غنایی، پیچیدگی جمله بندی و آرکاییسم نحوی، همگی حاکی از این هستند که کزازی زبان شوالیه گری را رعایت نکرده و به سبک رمانس قرون وسطایی پایبند نبوده است.

analyzing the stylistic-linguistic suitability of mirjalaluddin kazazi's translation of shaheswar arrabeh by chértin dutroy based on the action space of the text [in persian]

a high example of battle and honor in romance (a subgenre of narrative poetry in european literature), the idea of the knight and chivalry developed gradually across history from the early roman empire to the middle of the middle ages. one of the first well-known french romance authors, chértin de troyes, penned six poems on the stories of king arthur, of which five have survived: ork and enid, eoin: the lion knight, cleggs, percival: the tale of the cup, and the chariot knight. the romance of the charioteer by dutroy holds a significant position in the legends of king arthur because it lays the foundation for the duties and ideals of chivalry, such as courtly love, respect for ladies, and christian principles, by bringing the french lancelot to the group of the king’s knights. this love story was translated into farsi by mirjalaluddin kezazi and published as shaheswar arabeh. the purpose of the current study is to evaluate how well kezazi’s translation of shaheswar arabeh, one of the most well-known medieval romances, adheres to the original text. this study looks at how well kazzazi’s translation of shaheswar arrabeh adheres to the rules of chivalry, the language used in the original text, and how these rules and the culture of chivalry are reflected in the translation based on the action space of the text. semantic content creates action via cohabitation in a chain and is focused on the activities of characters or agents of action and the consequences created by them. they encompass the explicit meanings coming from the action and relationships of the component pieces of the text. to observe the romantic style and the chivalric customs, the translation of shaheswar arrabeh has been analyzed on the three levels of words, tone, and grammar. to observe the romantic style and the chivalric customs, the translation of shaheswar arrabeh has been analyzed on the three levels of words, tone, and grammar. the words, tone, and grammar used in each of these three levels have been evaluated while being compared to similar elements in the original text to identify and analyze the similarities and differences. these comparisons were made to assess the language’s archaism (archaicism), brutality and combativeness, expression of tenderness and elegance, use of folk literature, and narrative and descriptive language. the results of this study demonstrate how kazzazi deviates from the original text’s style by insisting on utilizing archaic and epic terms rather than lyrical words and folk idioms, which are key elements of the medieval romance language. the translation language deviates from the romantic style and violates the fundamental tenets of chivalric culture on a tonal level due to archaism, epic and non-narrative mood, and the preference for persian occlusive sounds over arabic abrasive sounds. grammar-wise, kazazi did not adhere to the medieval romance style and did not respect the language of chivalry, as seen by the supremacy of the epic language over the lyrical language, the intricacy of the phrase, and the archaic syntax.