ارزیابی و شناسایی ظرفیت‌های مقاصد ژئومورفولوژیکی و ژئوترمالی استان اردبیل با استفاده از مدل بریل‌ها و زوروس

زمینه و هدف: واژه ژئوترمال ریشه یونانی دارد. ژئو به معنی زمین و ترمال به معنی گرما است که مبتنی بر عوارض زمین‌شناسی و منابع آبی است. با گذشت زمان، به‌عنوان نوعی متفاوت از گردشگری توصیف شده است که جهت‌گیری زمین‌شناسی یا جغرافیایی دارد، هدف از این پژوهش شناسایی ظرفیت‌های مقاصد ژئومورفولوژیکی و ژئوترمالی استان اردبیل با استفاده از مدل بریل‌ها و زوروس است.روش شناسی: روش پژوهش حاضر توصیفی، تحلیلی و مقایسه‌ای می‌باشد. در این پژوهش از دو مدل ژئوتوریستی بریل‌ها و زوروس استفاده شده است. این پژوهش در سال 1403 انجام شد. جامعه آماری گردشگران و متخصصان صنعت گردشگری و زمین‌شناسی بود. در این پژوهش از مدل بریل‌ها، از شاخص محوطه‌های تنوع زمینی به میانه‌ای اطلاق می‌شوند که از هیچ ارزش ذاتی و علمی برخوردار نیستند و قابلیت‌های آن‌ها بر اساس ارتباط آن‌ها با ارزش‌های آموزشی و گردشگری سنجیده می‌شود. انتخاب میان‌ها توسط چهار عامل شهرت، تمامیت، نوع زمین‌شناسی، امنیت و قابلیت دسترسی و زیبایی صورت گرفته است. در روش زوروس به‌منظور ارزیابی ژئوسایت‌ها از معیارهای علمی تهدیدات بالقوه و قابلیت‌های استفاده بهره گرفته می‌شود و هرکدام از معیارهای مورد استفاده نیز دارای زیر معیارهایی هستند.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصله از ارزیابی مدل زوروس منطقه ژئوترمالی مشکین‌شهر با کسب بالاترین امتیاز (80.75) را به خود اختصاص داده است. هم‌چنین منطقه ژئوترمالی اردبیل نیز با کسب 72.5 امتیاز در رده دوم قرار دارد. با توجه به نتایج مدل زوروس منطقه سرعین کم‌ترین امتیاز 69 را به خود اختصاص داده است که نشان از پایین بودن پتانسیل ژئوترمالی در این شهر است. نتایج حاصله از مدل بریل‌ها نشان داد که از نظر شاخص دسترسی منطقه اردبیل با کسب میانگین 2.62 بیش‌ترین امتیاز را به خود اختصاص داده و در رتبه اول قرار دارد و از نظر شاخص علمی نیز منطقه مشکین‌شهر از لحاظ معیار شهرت جهانی با کسب 12 امتیاز در رتبه اول قرار گرفته است. از نظر آسیب‌پذیری نیز منطقه سرعین با بالاترین امتیاز (13) در رده اول واقع شده است. بنابراین نتیجه‌گیری می‌گردد که با توجه به این‌که مناطق ژئوترمالی استان اردبیل متاثر از کوهستان سبلان می‌باشد این امر موجب گردیده است که هر سه منطقه ژئوترمالی دارای توان‌مندی‌های متفاوتی باشند که مدل‌های مذکور نشان داد که بیش‌ترین انرژی گرمایی در شهرستان مشکین‌شهر است. در نهایت پیشنهاد می‌گردد در مطالعات آتی از ابزارات هوش مصنوعی جهت برآورد مناطق ژئوترمالی استفاده گردد.

evaluation and identification of the potential of geomorphological and geothermal destinations in ardabil province using the brills and zoros model

background and objective: the word geothermal has greek roots. geo means earth and thermal means heat, which is based on geological features and water resources. over time, it has been described as a different type of tourism that has a geological or geographical orientation. the aim of this study is to identify the potential of geomorphological and geothermal destinations in ardabil province using the brailles and zoros model.methodology: the method of the present study is descriptive, analytical and comparative. in this study, two geotourism models, brailles and zoros, were used. this study was conducted in 2024 the statistical population was tourists and tourism and geology industry specialists. in this study, the braille model refers to the median of the terrestrial diversity index sites that do not have any intrinsic or scientific value and their capabilities are measured based on their relationship with educational and tourism values. the medians were selected by four factors: reputation, integrity, geological type, security, accessibility, and beauty. in the zoros method, scientific criteria of potential threats and usability are used to evaluate geosites, and each of the criteria used also has sub criteria. findings and conclusion: the results of the zoros model evaluation show that the meshkinshahr geothermal area has the highest score (75/80). the ardabil geothermal area is also in second place with 72/5 points. according to the zoros model results, the sarein region has the lowest score of 69, which indicates the low geothermal potential in this city. the results of the braille model showed that in terms of accessibility index, ardabil region has the highest score with an average of 2.62 and is in first place, and in terms of scientific index, meshkinshahr region has the first place in terms of world reputation criterion with 12 points. in terms of vulnerability, sarein region is in first place with the highest score. therefore, it is concluded that considering that the geothermal areas of ardabil province are affected by the sabalan mountains, this has caused all three geothermal areas to have different capabilities, which the aforementioned models showed that the highest thermal energy is in meshkinshahr county. finally, it is suggested that artificial intelligence tools be used in future studies to estimate geothermal areas.