بررسی میزان آلودگی آب در مناطق دگرسانی و کانی سازی (مطالعه موردی: شمال غرب مشگین شهر )

زمینه و هدف: آب از پراهمیت‌ترین و بنیادی‌ترین عوامل حیات موجودات زنده است، در این خصو‌ص یکی از مهم‌ترین مقوله‌هایی که آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد دگرسانی و کانی‌سازی می‌باشد. در این راستا خاک شمال غرب مشگین شهر که در معرض فرآیندهای کانی‌سازی و دگرسانی قرار گرفته اند، حاوی مقادیر زیادی عناصر سمی و سنگین هستند که بر کیفیت آب این منطقه اثر می‌گذارد. بر این مبنا هدف پژوهش حاضر مطالعه میزان آلودگی آب موجود در چاه، چشمه و رودخانه توسط فلزات سنگین در مناطق دگرسانی و کانی‌سانی در شمال غرب مشگین‌شهر می‌باشد. روش شناسی: در پژوهش حاضر به فراخور نیاز از مطالعات کتابخانه‌ای، میدانی بهره برده شده است. بر اساس این داده ها با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی (1:250000،1:50000 ) و مطالعه عکس‌های هوایی (1:20000) نقشه هیدروگرافی منطقه تهیه شد. در ادامه فرآیند کار نیز به نمونه‌برداری آب از 3 منبع چاه، چشمه و رودخانه پرداخته شده و جهت آنالیز شیمیایی این نمونه‌ها از استانداردهای موجود  (who) استفاده شد. در این خصوص از 20 نقطه از منابع چاه، چشمه، آبراهه و رودخانه قره سو در مناطق دگرسانی و غیر دگرسانی به صورت موردی نمونه‌برداری انجام شد..یافته‌ها و نتیجه‌گیری: بررسی‌های به عمل آمده بر اساس نمودار  پایپر، ویلکوکس، شولر و همچنین نمودار استیف نشان داد اغلب آب‌های منطقه مورد مطالعه در زمره آب‌های نامطلوب و غیرقابل شرب  و مضر برای کشاورزی هستند. ضریب لانژیه نیز بیانگر رسوب‌دهندگی تا خورندگی بسیار بالا می‌باشند. بخش دیگر یافته‌های پژوهش نیز مبتنی بر رفتار ژئوشیمیایی عناصر (آهن،آرسینک، مس، مولییدین، سرب، آنتیموان و روی) بوده است. بررسی‌های به عمل آمده در این خصوص نیز نشان داد در اغلب موارد آب‌های مورد مطالعه دارای‌ عناصر بیشتری نسبت به حد مجاز و استاندارد اعلام شده می‌باشند. این در حالی است در خصوص عنصر سرب تمامی نمونه های آب منطقه در مقایسه با استاندارد توصیه شده جهت آبیاری از کیفیت مطلوب برخوردارند. نتایج به دست آمده از تجزیه شیمیایی آب‌ها در منطقه مورد مطالعه نشان می‌دهد که آب‌های‌ زیرزمینی‌‌ ‌مناطق‌ دگرسانی‌ عمدتاً سولفاته،‌ منیزیمی و کلسیمی‌ هستند و با تشدید دگرسانی میزان عناصر خاکی و اسیدی‌های قوی نیز افزایش می‌یابد.. اغلب‌ آب‌های مناطق کانی‌سازی و‌ دگرسانی‌ در زمره آب‌های‌ نامطلوب‌ و بد شناخته شده و جهت شرب و کشاورزی نیز مضر هستند.

investigating the level of water pollution in areas of alteration and mineralization (case study: northwest of meshginshahr)

background and aim: water is one of the most important and fundamental factors for the life of living organisms, in this regard, one of the most important categories that affects it is alteration and mineralization. in this regard, the soils of the northwest of meshginshahr, which have been exposed to mineralization and alteration processes, contain large amounts of toxic and heavy elements that affect the water quality of this region. on this basis, the aim of the present study is to study the level of contamination of water in wells, springs and rivers by heavy metals in alteration and mineralization areas in the northwest of meshginshahr.methods and material: in the present study, library and field studies have been used as needed. based on these data, a hydrographic map of the region was prepared using topographic maps (1:250,000, 1:50,000) and aerial photographs (1:20,000). in the following work process, water sampling was carried out from 3 sources: wells, springs and rivers, and existing standards (who) were used for chemical analysis of these samples. in this regard, sampling was carried out from 20 points of wells, springs, waterways and the qara su river in altered and non altered areas.results and findings: studies conducted based on the piper, wilcox, schuler diagrams and also the stiff diagram showed that most of the waters in the study area are undesirable, non potable and harmful for agriculture. the langier coefficient also indicates very high sedimentation to corrosion. another part of the research findings was based on the geochemical behavior of the elements (iron, arsenic, copper, molybdenum, lead, antimony and zinc). studies conducted in this regard also showed that in most cases the waters under study contain more elements than the permitted limit and the declared standard. however, regarding the lead element, all the water samples in the area have a desirable quality compared to the recommended standard for irrigation.the results obtained from the chemical analysis of the waters in the studied area show that the groundwater of the alteration areas is mainly sulfated, magnesium and calcium, and with the intensification of alteration, the amount of earth elements and strong acids also increases. most of the waters of the mineralization and alteration areas are among the undesirable and poorly known waters and are also harmful for drinking and agriculture. the high content of sulfate ions, low ph and high corrosiveness of these types of waters are among the factors that make them undesirable. considering the pollution that has occurred in the surface and groundwater of the area, the purification of drinking water for the residents of the area can play an effective role in reducing the transfer of toxic metals to the biological cycle.