پتانسیل‌سنجی ظرفیت‌های ژئوتوریستی و مدیریت آن در استان خوزستان براساس روش‌های کمّی (مطالعه موردی: مناطق ژئوتوریستی شهرستان اندیمشک)

زمینه و هدف: گردشگری به عنوان یک پدیده مدرن، ماهیتی اقتصادی دارد و برای کشورهایی که از این ظرفیت برخوردارند، نقش و اهمیت ویژه‌ای دارد ژئوتوریسم ترکیبی از واژه‌های ژئو به معنای زمین و توریسم به معنای گردشگری است. هدف از این پژوهش، ارزیابی پتانسیل‌های ژئوتوریستی و مدیریت آن در محدوده توریستی شهرستان اندیمشک می‌باشد. روش‌شناسی: روش پژوهش در این مطالعه، مبتنی بر دو مدل سرانو-گونزالز-تروبا و کوبالیکوا است. مدل سرانو-گونزالز-تروبا برای ارزیابی ژئوسایت‌های واقع در نواحی حفاظتی مناسب می‌باشد. ارزیابی ژئوسایت‌ها در این روش بر مبنای سه معیار اصلی صورت می‌گیرد که به ارزیابی ارزش‌های علمی و مدیریتی کمک می‌کند و روش مناسبی برای منطقه مورد مطالعه به شمار می‌آید. در مدل کوبالیکوا، معیارها در پنج گروه طبقه‌بندی می‌شوند: ارزش‌های علمی و ذاتی، ارزش‌های آموزشی، ارزش‌های اقتصادی، ارزش‌های حفاظتی و سایر ارزش‌ها که تقریباً کلیه ویژگی‌های ژئوتوریسم را پوشش می‌دهد.یافته‌ها و نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از ارزیابی بر اساس مدل سرانو-گونزالز-تروبا نشان داد که ژئومورفوسایت منطقه چهل پا بالاترین امتیاز را کسب کرده است. ‌هم‌چنین در ارزیابی فرهنگی، سد دز بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده و در زمینه قابلیت‌های کاربری و مدیریت ژئومورفوسایت‌ها، منطقه گردشگری ساحلی والفجر بیشترین امتیاز را دریافت کرده است. نتایج ارزیابی مدل کوبالیکوا نیز نشان‌دهنده این است که سد دز و سد کرخه از نظر ارزش‌گذاری ژئوسایت‌ها بالاترین امتیاز را کسب کرده‌اند و قلعه رزه کم‌ترین امتیاز را داشته است. بنابراین، بر اساس اعتبارسنجی مدل‌ها می‌توان نتیجه‌گیری کرد که منطقه ژئوتوریستی دز در خوزستان با کسب بالاترین امتیاز، پتانسیل بسیار زیادی برای توسعه دارد. در نهایت، پیشنهاد می‌گردد که در مطالعات آتی برای ارزیابی مناطق ژئوتوریستی مورد بررسی و دستیابی به نتایج دقیق‌تر، از هوش مصنوعی نیز بهره‌برداری شود.

potential assessment of geotourism capacities and its management in khuzestan province based on quantitative methods (case study: geotourism areas of andimeshk township)

background and aim: tourism as a modern phenomenon has an economic nature and has a special role and importance for countries that have this capacity. geotourism is a combination of the words geo meaning earth and tourism meaning tourism. the purpose of this research is to evaluate geotourism potentials and its management in the tourist area of andimeshk township.methods and material: the research method in this study is based on two models: serrano-gonzalez-truba and kubalikova. the serrano-gonzalez-truba model is suitable for evaluating geosites located in protected areas. geosites are evaluated in this method based on three main criteria that help evaluate scientific and management values ​​and are considered a suitable method for the studied area. in the kubalikova model, the criteria are classified into five groups: scientific and intrinsic values, educational values, economic values, conservation values, and other values, which cover almost all geotourism features.results and discussion: the results of the evaluation based on the serrano-gonzalez-truba model showed that the geomorphosite of the chehelpa region has obtained the highest score. also, in the cultural evaluation, the dez dam has the highest score, and in the field of geomorphosite usability and management capabilities, the valfajr coastal tourism area has received the highest score. the results of the kubalikova model evaluation also indicate that the dez dam and the karkheh dam have obtained the highest score in terms of geosite valuation, and qaleh razeh has the lowest score. therefore, based on the validation of the models, it can be concluded that the dez geotourism area in khuzestan has a great potential for development by obtaining the highest score. finally, it is suggested that in future studies, artificial intelligence should be used to evaluate the geotourism areas under study and achieve more accurate results.