بررسی عوامل کالبدی موثر در ایجاد و ارتقاء حس‌ تعلق مکانی در طراحی شهری (مطالعه‌ی موردی: فضای عمومی بلانش شهر مشهد)

حس تعلق به مکان بین فرد و مکان، پیوند ناگسستنی ایجاد می کند، موجب هماهنگی فرد با محیط و رضایتمندی وی می شود و انگیزه ی لازم برای ماندگاری فرد در محیط را فراهم می کند.کافی شاپ یکی از مهم ترین فضاهای شهری می باشد که افراد نه صرفاً برای نوشیدن چای یا قهوه، بلکه برای تجربه ی معنا و احساس و گذراندن ساعاتی دور از زندگی کاری و استرس به آن مراجعه می کنند. بنابراین شناخت عوامل موثر در ایجاد حس تعلق و آن چه که انسان را در ارتباطی درونی با محیط قرار می دهد الزامی است. هدف کلی پژوهش حاضر، پرداختن به شناخت مفهوم حس تعلق و عوامل موثر بر ایجاد آن، به خصوص عوامل کالبدی موثر بر ایجاد این حس در محیط کافی شاپ می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و روش پژوهش از نوع کیفی و توصیفی تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات و مبانی نظری پژوهش، از روش مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و برای بررسی و تحلیل مولفه های کالبدی موثر بر ایجاد حس تعلق در نمونه ی موردی از شیوه ی پیمایش میدانی (مشاهده و مصاحبه) استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند، مولفه ی کالبدی موثرترین مولفه در ایجاد و ارتقاء حس تعلق در کافی شاپ بوده و تحت تاثیر ده شاخص رنگ، هندسه، مصالح، نور طبیعی و مصنوعی، مقیاس، تنوع، زیبایی و عناصر طبیعی می باشد. بررسی مولفه های کالبدی در کافی شاپ بلانش نیز، نشان داد شاخص نور، عناصر طبیعی و تنوع فضایی بیش ترین تاثیرگذاری را در ارتقاء حس تعلق به مکان در نمونه ی مورد بررسی دارند. در نهایت نیز، برای هرکدام از مولفه های کالبدی راه کارهایی جهت ارتقاء حس تعلق به مکان ارائه شده است.

investigation of physical factors effective in creating a sense of spatial belonging in urban design (case study: blanche coffee shop, mashhad)

the sense of place establishes an inseparable bond between the individuals and the place, leading to individual harmony and satisfaction with the environment while providing the necessary motivation to remain in the environment. the coffee shop is one of the main urban spaces, chosen not only for drinking tea or coffee but also for experiencing the meaning and emotions while spending some hours away from work and stress. hence, it is necessary to know the factors that affect the sense of place and what puts humans in an internal relationship with the environment. this study generally aims to examine the concept of the sense of place and the factors affecting its creation, particularly the physical body in the coffee shop environment. library and documentary studies have been used to collect data and the theoretical foundations of the research. the field survey method (observation, interview) has also been employed to investigate and analyze the physical components affecting the sense of place. according to the results, the physical component, influenced by ten indicators of color, geometry, materials, natural and artificial lights, scale, diversity, beauty, and natural elements, has the most significant contribution to the creation and promotion of the sense of place in the coffee shop. examination of physical components in blanche café also showed that indicators of light, natural elements and spatial diversity are the most effective in promoting a sense of place in the sample. finally, solutions are proposed to enhance the sense of place for each physical component.