آشنایی با آرای سنت‌گرایان در باب هنر و معماری اسلامی با نقد نظرات «تیتوس بورکهارت»

اکثر سنت‌گرایان، متفکرینی با مشی اسلام صوفیانه و با تاکید بر رمز و راز هستند که به حقیقتی فراطبیعی مشترک و جهانی در بطن سنت‌های دینی باور دارند. این جریان با رنه‌گنون آغاز و با بورکهارت، شوان، کوماراسوامی، لینگز و... تداوم یافت و بر دین‌شناسی تطبیقی معاصر تاثیرگذار بود. این امر در جهان اسلام با نحله‌های عرفانی و از طرفی دیگر با آیین‌های شرق دور گره‌ خورده ‌است. این طیف از نظریه‌پردازان آرای خود را در قالب معماری و هنر اسلامی بیان کرده و با مباحث غیرمنطقی و احساسی چنان ایجاد شبهه و ابهام نموده‌اند که سالیانی است جامعۀ فرهنگی-هنری ایران را دچار سردرگمی و پریشانی کرده‌اند. نقد آرای بورکهارت در زمینۀ مبانی نظری هنر و جلوه‌های هنر و معماری اسلامی، پرده از تقدس‌گرایی و گریز از عقل‌گرایی برداشته و تلاشی برای معرفی و ارزیابی واقعی و منطقی در زمینۀ هنرهای جهان اسلام است. سنت‌گرایان با تاکید بر خرد جاویدان، معتقد به سنتی ثابت و مقدس و رمزآلود درتمامی ادیان بشری هستند و اسلام، مسیحیت، یهود و آیین‌های شرقی آسیا را دارای سنت مشترک می‌دانند. متاسفانه تعریف ایشان از سنت با تعریف سنت در اسلام و قران کریم خلط‌شده که انحراف فاحش از همین‌جا سرچشمه یافته و منجر به تعبیر و تفسیرهای غیرعلمی و خلاف واقع در زمینه‌های مختلف و به‌ویژه هنر و معماری اسلامی شده است.

an introduction to the views of traditionalists on islamic art and architecture through the critique of titus burckhardt

most traditionalist thinkers, influenced by sufi islam and emphasizing the mystical aspects, believe in a shared and universal supernatural truth inherent in religious traditions. this intellectual movement, initiated by rené guénon and carried forward by figures such as titus burckhardt, frithjof schuon, ananda coomaraswamy, and martin lings, has significantly influenced contemporary comparative theology. within the islamic world, it intertwines with mystical currents and eastern religious practices. these theorists express their views through islamic architecture and art, employing illogical and emotional arguments that have led to confusion and disorder in iran’s cultural and artistic community for many years. critiquing burckhardt’s views on the theoretical foundations of art and the manifestations of islamic art and architecture reveals a tendency towards sanctification and a retreat from rationality, aiming to offer a realistic and logical assessment of the arts in the islamic world. traditionalists, emphasizing perennial wisdom, hold a belief in a fixed, sacred, and esoteric tradition across all human religions, perceiving a common tradition in islam, christianity, judaism, and eastern asian religions. unfortunately, their definition of tradition diverges significantly from the islamic understanding found in the holy quran, leading to gross misinterpretations and unscientific interpretations in various fields, particularly in islamic art and architecture.