تاثیر بازیابی محیط در محتوا و شیوۀ اجرای اثر هنری (مورد تطبیقی: مکتب نگارگری استرآباد با مکتب تبریز 2)

در سایه‌ توجه شاهان صفوی مکاتب هنری مختلفی در نقاشی ایرانی شکل گرفت؛ نخستین مکتب نگارگری این دوران در تبریز با پیش‌زمینه‌ای که از هرات داشت، منجر به خلق نسخ مصور زیادی از جمله شاهنامه‌ شاه‌طهماسب شد. شهر استرآباد نیز در پرتو امنیت و توجه حکومت شاه عباس رو به بالندگی و آبادی نهاد و گرچه هرگز نتوانست به موقعیت برجسته‌ مکاتب هنری شهرهای مهم آن روزگار دست یابد، اما ارباب هنر توجه کرده است و صاحب سبک و مکتب نقاشی خاص خود شد. در مکتب استرآباد آثار قابل‌توجهی از نگارگری شناسایی شده‌ که بیشترین آنها در موزه‌های بریتانیا، موزه‌ توپقاپوسرای ترکیه، موزه‌ هند و البته 15 نگاره از یک نسخه‌ شاهنامه نیز در موزه‌ ملک تهران یافت شده‌ که تاکنون شناسایی و پژوهش نشده است. این پژوهش با هدف شناسایی و بررسی نگاره‌های فوق، علاوه بر شناسایی و معرفی عناصر محیطی در نگاره‌های مکتب استرآباد، نمونه‌هایی چند از آن با نگاره‌های مکتب تبریز صفوی سنجیده و نمادشناسی تطبیقی شده است. این پژوهش پیشِ‌رو با روش کیفی و نمونه‌گیری انتخابی و به شیوه‌ توصیفی و تحلیلی انجام شده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که چه عوامل محیطی در شکل‌گیری مکتب استرآباد نقش داشته است؟ ‌نمونه‌های انتخابی شامل پنج نگاره از 15 نگاره‌ موجود در موزه‌ ملک تهران است که با نگاره‌های هم‌موضوع با شاهنامه‌ طهماسبی بررسی و تطبیق شدند. نتایج حاکی از آن است که مکتب استرآباد ضمن وفاداری به تجربه‌ها و سنت‌های تباری پیش از خود رشد کرده و در کنار تفاوت‌های منحصربه‌فرد با دیگر مکاتب هنری دوران، گرایش‌های فکری صفوی را در نشان دادن شکوه، قدرت، عظمت و برخورداری از موهبت‌های طبیعی نشان می‌دهد. عناصر محیطی عمده‌ای در مکتب استرآباد است که آن را از مکتب تبریز صفوی متمایز کرده و دارای شاخصه‌های متمایز خاص خود است.

the effect of environmental restoration on the content and performance of the artwork(a comparative case study between the estrabad painting school and the school of tabriz 2)

in the shadow of the attention of the safavid kings, various art schools were formed in iranian painting; the first painting school of this era in tabriz, with its background from herat, led to the creation of many illustrated manuscripts, including the shahnameh of shah tahmasab. in the light of the security and attention of the government of shah abbas, the city of estrabad became prosperous and prosperous, and although it could never achieve the prominent position of the art schools of the important cities of that time, it was noticed by the masters of art and became the owner of its style and school of painting. in the estrabad school, significant works of painting have been identified, most of which are in the british museum, topqaposara museum of turkey, and indian museum, and of course 15 paintings from a copy of the shahnameh were also found in the malek museum of tehran, which have not been identified and researched so far. the current research aims to identify and investigate the above paintings, in addition to identifying and introducing environmental elements in the paintings of the estrabad school, some examples of them are evaluated and compared symbolically with the paintings of the safavid tabriz school. the present research employed a qualitative method. selective sampling was employed to choose the samples and data were analyzed descriptively and analytically. the question that current research seeks to identify environmental factors that contributed to the formation of estrabad school. the selected samples, including five of the 15 paintings in the malek museum of tehran, were examined and compared with the paintings of the same subject as tahmasbi’s shahnameh. the results indicate that the estrabad school has grown though it has been faithful to the experiences and traditions of its predecessors, and besides its unique differences with other art schools of the era, it shows the safavid intellectual trends in showing glory, power, greatness, and natural gifts. major environmental elements in the estrabad school distinguish it from the safavid tabriz school and have its distinct environmental characteristics.