تحلیل قالیچۀ مشاهیر محفوظ در کاخ نیاوران با تاکید بر جایگاه حضرت محمد(ص)و حضرت عیسی(ع) بر اساس آراء جانت ولف

بازتولید وسیع قالی‌هایی به نام مشاهیر با تصاویری ازکاشفان، پیامبران و شاهان در دوره‌ قاجار به عنوان بخش مهمی از تاریخ هنر ایران حائز اهمیت است. درهر بازتولیدی از این قالی‌ها، نسبت به نمونه‌ اولیه، تغییراتی در پیکره‌های ردیف نخست رخ داده است. بر اساس قالیچه‌ محفوظ در کاخ نیاوران به عنوان نمونه‌ مورد مطالعه‌ تغییرات، علاوه بر اضافه‌شدن پادشاهان ایرانی در اطراف زمینه‌ اصلی، شامل اضافه‌شدن تصویر حضرت عیسی(ع) و حذف تصویر حضرت محمد(ص) در ردیف نخست است. لذا این پژوهش به‌دنبال پاسخ به چرایی این امر و چرایی جانشینی تصویر حضرت عیسی(ع) به‌جای پیامبردر قالیچه‌ مشاهیر مذکور است. بنابراین با توجه به هدف پژوهش که تبیین این جانشینی است به روش توصیفی تحلیلی و با تاکید بر آراء جانت ولف اطلاعات پژوهش تحلیل می‌شود. در جمع‌آوری اطلاعات به روش میدانی و اسنادی، یافته‌های پژوهش نشان داد که قالی مشاهیرکاخ نیاوران، در درون گفتمان‌های باستان‌گرایی، هویت ایرانی و جریان‌های روشنفکرانه‌ عصر قاجار، علی‌رغم وجود و امتداد پیکره‌های اسلامی، با حذف تصویر پیامبر و جانشینی تصویر مسیح، به شکل ضمنی اندیشه‌ برتری مسیحیت را تقویت کرده است. این خود می‌تواند بیانگر آن باشد که نفوذ نهادهای متولی تولید هنر در هر عصری فرم بصری را بر محور ایدئولوژی مورد نظر دستخوش تغییر و مداخله می‌کند و بر لایه‌های پنهان معنایی و عمیق‌تر تاکید می‌کند.

the analysis of the celebrities carpet safeguarded in the niavaran palace; em phasizing on the position of prophet muhammad (pbuh) and prophet jesus (pbub) based on janet wolff”s opinions

the wide reproduction of carpets called mashaheer (celebrities) with images of explorers,prophets, and kings in the qajar period is considered an important part of iranian art history.in each reproduction of these carpets, there have been changes in the figures of the firstrow compared to the initial carpet. based on the carpet preserved in the niavaran palace asthe case study of the changes, besides the addition of iranian kings around the main area,changes include the addition of the image of jesus (pbuh) and the removal of the image ofprophet muhammad (pbuh) in the first row. therefore, this research tries to answer whythis image of the prophet (pbuh) was replaced by jesus (pbuh) on the mentioned celebritycarpet. according to the purpose of the research, which is to explain this replacement, thegathered data was analyzed using a descriptive-analytical method, with emphasis on theopinions of janet wolff. after collecting the data through field and documentary studies.the findings of the research show that the celebrity carpet in niavaran has implicitlystrengthened the idea of christianity’s superiority by replacing the image of the prophet(pbuh) with the image of christ (pbuh), within the discourses of archaism, iranian identityand the intellectual currents of the qajar era, and despite the presence and continuation ofislamic figures. this itself can indicate that the influence of institutions on art productionin any era changes and interferes with the visual form on the axis of the desired ideologyand emphasizes the hidden and deeper layers of meaning.to explain the role muhammad and muse in famous carpetsresearch method: in order to reach the appropriate answer, the research data, which has been collected by the field and documentary method, has been analyzed in a descriptive and analytical way, emphasizing wolff’s opinions.based on wolff’s point of view, it was concluded that the famous carpet of niavaran palace is one of the important productions of the qajar period, which was created within the discourses of antiquarianism and intellectual currents, which is reflected in the diminution of islam by removing the prophet. and by substituting the image of jesus it implicitly points to the superiority of christianity. in this work, despite the presence of other figures related to islam such as omar, there is a kind of anti-islamic ideology by removing the prophet of the islamic world.