مطالعۀ تطبیقی ایکات ایران (یزد) و ازبکستان از منظر رنگ و نقش

ایکات یکی از منحصربه‌فردترین پارچه‌ها در جهان است که روش بافت و نقش‌اندازی روی آن با دیگر پارچه‌ها متفاوت است. دستبافته‌های ایکات منسوجات طرح‌داری هستند که با گره‌زدن و مقاوم‌ساختن در برابر رنگ‌کردن تار و یا رنگ‌کردن تار قبل از بافتن تولید می‌شوند، تکنیکی که در بسیاری از نقاط جهان شناخته‌شده است. این بافته در کشورمان با نام «دارایی» شناخته می‌شود. هدف اصلی در این پژوهش، شناسایی تفاوت‌ها و شباهت‌های میان پارچه‌های دستباف ایکات یزد و ازبکستان است که زمانی در‌یک جغرافیای فرهنگی وجود داشتند. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است که میان نقوش و رنگ ایکات‌های ایران و ازبکستان چه شباهت‌ها و چه تفاوت‌هایی وجود دارد؟ این پژوهش به شیوه‌ توصیفی- تحلیلی با رویکرد تطبیقی و با بهره‌گیری ازمنابع کتابخانه‌ای صورت گرفته است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که ایکات ازبکستان از منظر رنگ و نقش تنوع گسترده‌تری دارد و رنگ‌های به‌کاررفته در ایکات ازبکستان درخشان‌تر هستند اما ایکات یزد از تنوع رنگ و نقش کمتری برخوردار است و بیشتر از نقوش هندسی در آن استفاده شده است. زمینه‌ پارچه‌های ازبکستان از نقوش پرشده است اما زمینه‌ پارچه‌های یزد خلوت بوده و فضاهای خالی در آنها دیده می‌شود.

a comparative study between the colors and patterns of ikats in iran and uzbekistan

ikat is one of the most exclusive fabrics in the world containing a different weave and etching compared with others. ikat artifacts are patterned textiles produced by knitting and making the wrap resistant to being dyed or dyeing the wrap before being knitted; this technique is known in most parts of the world. this textile is known as “darayi” in iran. the current research aims to identify the similarities and differences between hand-woven fabrics of iran and uzbekistan back in the time when both countries shared the same cultural geography. the current research aims to examine what differences and similarities are found between the patterns and colors of ikats in iran and uzbekistan. this research is descriptive and analytical employing a comparative approach and library resources. the findings of this research reveal that uzbekistan’s ikat is more varied in terms of colors and patterns. in addition, the colors used in uzbekistan’s ikat are brighter. however, ikat in yazd consists of fewer variant colors and patterns and contains geometric designs. although the fabric background, in uzbekistan, is full of patterns, in yazd, the aforementioned fabric is not filled with any patterns and some space can be observed.