تصویرسازی آیینی_روایتی اسطورگی خدایان در نگاره‌های ایران پیش از تاریخ

نگاره‌های تصویرسازی‌شده، روی ادوات مختلف، بخشی از هنرهای کهن ایران را تشکیل می‌دهد. واکاوی تاریخی سابقه‌ این هنر را به پیش از تاریخ و مردمان ایران قدیم بازمی‌گرداند. از میان این نگاره‌ها، تصویر-نگاره‌های ویژه‌ای قابل تمییز است که به نظر می‌آید، در ضمن اینکه با تفکر و هدف بنیادین ویژه‌ای به تصویر درآمده‌اند، دارای مضامین نشانگی و فرهنگی خاصی نیز هستند. نگاره‌های نامبرده پیکره‌های شبیه‌سازی‌شده‌ای را نشان می‌دهد که در حال انجام نوعی حرکات موزون و معنادار‌ هستند. دقت نظر در نقش‌ها، عناصر تصویری، پیکره‌های شبیه‌سازی‌شده و اعمالی که در این نگاره‌ها انجام می‌شود، منعکس‌کننده‌ این موضوع مهم است که این آثار برای خوانش، نیاز به مطالعه‌ علمی، هنری و نیز فرهنگی عمیق دارند. مقاله‌ حاضر قصد دارد به این مهم دست یابد. بر پایه‌ این مطالعات و در تاویلی ژرف‌نگرانه، پیکره‌های یاد شده در حال انجام حرکات رقص‌گونه، فرا انسانی و اسطوره‌ای شناخته شده و بر همین اساس از این دست‌نگاره‌ها، با عنوان نگاره‌های تصویرسازی‌شده با رقص خدایان، یاد می‌شود. با خوانش تاریخی-هنری و نشانه‌شناختی تصاویرِ نگاره‌ها انسان‌‌ها در حال انجام حرکات موزون ویژه‌ای، موسوم به رقص خدایان، به مثابه‌ متن فرهنگی-هنری دریافت می‌شوند. در این مداقه سوال اساسی این خواهد بود که تولید و دوام فرهنگی-هنری این‌گونه از نگاره‌ها، در هنرهای تجسمی ایران پیش از تاریخ، چگونه توجیه‌پذیر است؟ از اهداف ویژه‌ جستار حاضر مطالعه‌ بخشی از فرهنگ و هنر ایران پیش از تاریخ، با اتکا به اسناد تاریخی-هنری و اتخاذ شیوه‌های نوین علمی است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که تصویرسازیِ این‌گونه نقوش فراتر از تزیین صرف بوده و با مفاهیمی چون نماد، باورهای دینی-فرهنگی، اعتقادات و جهان‌بینی اسطوره‌ای و روایت‌های این مردمان، ارتباط عمیقی دارد. پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و با روش تبارشناسی تاریخی و رویکرد نشانه‌شناسی پدیدارها به نگارش در آمده است. شیوه‌ اتخاذی این مقاله تحلیلی-تاویلی است و گردآوری داده‌ها با استفاده از منابع کتابخانه‌ای مهیا شده است.

ritual-narrative illustration of the mythology of the gods in prehistoric iranian paintings

some of the parts of iranian ancient arts are constituted of pictures stamped on various tools. the historical analysis shows that this art is related to prehistoric times and ancient people. there are some particular pictures of which, some have been drawn based on special thoughts to show specific cultural contents. these drawings show simulated figures, which are performing a kind of meaningful rhythmic movements. careful consideration of the maps, pictorial elements, simulated figures, and the actions performed in these paintings reflects the important fact that these works require scientific and artistic study to be read. they also have a deep culture. this study attempts to address this important point. according to these studies and in an in-depth interpretation, the mentioned figures are performing dance-like, superhuman, and mythical movements, and on this basis, these manuscripts are called illustration drawings. it is remembered with the dance of the gods. accordingly, the present study, reads the historical-artistic and semiotic reading of the illustrated images of human beings, according to its mission, in the state of performing special rhythmic movements, called the dance of the gods, as a cultural-artistic text. the main question in this study will be how the production and cultural-artistic permanence of such paintings can be justified in prehistoric iranian visual arts? the main purpose of this study is to assess some parts of iranian culture and art, relying on historical-artistic documents and adopting the new scientific methods. the results of this paper will show that these pictures are profoundly related to symbols, beliefs, and religious-cultural symbols of those days. the present study, which is qualitative in nature, employs historical genealogy and a semiotic approach to the phenomena. the method of this study is analytical-interpretive and data collection were based on the bibliographic method.