مطالعۀ رویکرد معماران در طراحی مساجد معاصر (نمونۀ موردی: مساجد جندی‌شاپور اهواز، شیخ بن زائد ابوظبی، مرعشی مصر، کلن، ولیعصر تهران)

در مقالۀ حاضر با هدف مطالعۀ رویکرد معماران جهان معاصر اسلام به الگوی طراحی و ساخت مساجد در نقاط مختلف جهان، پنج مورد از مساجد معاصر که در فاصلۀ سال‌های 1347تا 1398ه.ش ساخته شده‌اند، انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است تا برای این پرسش‌ها پاسخی یافت شود که معماران معاصر تا چه اندازه از شیوه‌های سنتی معماری مساجد بهره جسته‌اند؟ و تا چه حد از خلاقیت خود یا الگوهای هنری معاصر استفاده کرده‌اند؟ و در صورتی که سنت‌ها را کنار گذاشته و به خلاقیت خود تکیه کرده‌اند، چه ایده‌های نوینی را جایگزین سنت‌ها کرده‌اند. تا کارکرد اجتماعی و معنوی مسجد همچنان محفوظ بماند؟ در مطالعۀ حاضر الگوی طراحی مساجد «جندی‌شاپور اهواز»، مسجد «شیخ بن زائد ابوظبی»، مسجد «مرعشی مصر»، مسجد جامع «کلن»، مسجد ولیعصر تهران» مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. در هریک از آنها رویکرد معمار و پیشنهادات طراح برای جایگزینی فرم‌های نو و همچنین موفقیت یا عدم موفقیت هریک از آنها در کارکرد بصری و معنوی بنای مسجد بر مبنای بایدها و نبایدهای طراحی مساجد اسلامی مطالعه شده است. اطلاعات پژوهش از طریق مطالعه کتابخانه‌ای و میدانی جمع‌آوری شده و اطلاعات حاصله به روش توصیف و تحلیل مورد دقت قرار گرفته‌اند.

a study of the approach of architects in contemporary mosques design(a case study of the jundishapur mosque in ahvaz, the sheikh zayed grand mosque in abu dhabi, the marashi mosque in egypt, the cologne central mosque, the valiasr mosque in tehran)

abstractthis article studies the approach applied by the architects of the contemporary islamic world to design and build mosques in different parts of the world. in this research, five contemporary mosques, built from 1968 to 2019, were selected and analyzed to figure out to what extent contemporary architects have used traditional architectural styles, their creativity or contemporary art forms to design mosques, and in case of putting aside traditional practices, what new ideas they applied to maintain the social and spiritual functions of mosques. in this research, the design method of the jundishapur mosque in ahvaz, the sheikh zayed grand mosque in abu dhabi, the marashi mosque in egypt, the cologne central mosque, the valiasr mosque in tehran was studied. the architect’s approach and the designer’s suggestions to replace old methods with new ones and whether it succeeded to fulfill the visual and spiritual functions of the mosque based on the requirements of islamic mosque design were investigated for each of the case studies. the research data was collected through bibliographical and field studies and was examined using a descriptive-analytical method.