آیندۀ ما و فرهنگ ما

توجه به آیندۀ فرهنگ ضمن آنکه از مقوله‌های چالش ‌برانگیز محسوب می‌شود، پرداختن به آن را نیز ضروری می‌کند، چنانکه سرنوشت فرهنگ با سرنوشت انسان گره خورده است و بر اهمیت آیندۀ بشری تاکید می‌کند. زیرا نزاع انسان با خود و تباهی و دورشدن از اصل انسانی خود آینده او و فرهنگ را تباه می‌کند. در این نوشتار مراد از فرهنگ، فرهنگ بالذات است و نه تجربۀ مادی آن که به تمدن تعبیر می‌شود. تفحص در واژگان به‌ویژه تناظر واژگانی ادبیات زبان فارسی با سایر زبان‌ها روشن می‌کند که «kulture» به‌عنوان واژۀ متناظر با واژۀ فرهنگ در ادبیات فارسی مفهومی است که نمی‌تواند مسئلۀ آینده و سرنوشت فرهنگ را در بر گیرد. این تفاوت واژگانی می‌تواند نشان از جهان‌بینی‌های متفاوت فرهنگ‌های مختلف چون فرهنگ شیعی-ایرانی یا فرهنگ مسیحی-اروپایی داشته باشد که نه‌تنها هرکدام بنا به مقتضیات خود برای انسان آینده‌ای دیگر رقم می‌زنند که می‌توانند بر آیندۀ فرهنگ خود نیز تاثیرگذار باشند.