تاثیر بوم و فرهنگ بر خلق نقشمایه‌های سوزن‌دوزی در پوشاک محلی زنان ترکمن با نظری بر هویت فرهنگی و تبارشناسی قومی

نقشمایه‌های به‌کار رفته در سوزن‌دوزی‌های ترکمن، متاثر از شرایط اقلیمی، ‌فرهنگی، تاریخی و نیز آداب‌ورسوم و سنت‌های اقوام مختلف ترکمن است. هنرمندان سوزن‌دوز ترکمن، با توجه به برداشت‌های خود از ‌باورها، فرهنگ، پیشینۀ تاریخی و طبیعت و محیط پیرامون، نقشمایه‌هایی را که حاوی مفاهیم آشکار و پنهان است،‌ بر روی البسۀ محلی خلق می‌کنند. این پژوهش - که به روش توصیفی انجام شد - می‌کوشد تا ضمن بررسی ویژگی‌های نقشمایه‌های به‌کار رفته در سوزن‌دوزی ترکمن،‌ به تحلیل عوامل تاثیرگذار بر خلق نقشمایه‌های پوشاک زنان آن دیار بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که بوم و فرهنگ چگونه بر خلق نقشمایه‌های سوزن‌دوزی پوشاک سنتی زنان ترکمن تاثیرگذارند؟ حاصل پژوهش نشان می‌دهد پدیده‌های تصویری نهفته در نقشمایه‌های مذکور مفاهیم متفاوتی دارند و تاثیر الهامات طبیعی بر آن‌ها،‌ گاه به چنان شکلی از انتزاع نائل می‌شود که به سختی می‌توان معادلی برای آن در پدیده‌های پیرامون باز شناخت. با توجه به گذشتۀ تاریخی و نوع باورها و فرهنگ حاکم در منطقۀ ترکمن صحرا،‌ همچنین طبیعت ویژۀ این دیار، نقشمایه‌هایی که در سوزن‌دوزی‌های سنتی پوشاک زنان این سرزمین به‌کار می‌رود، برگرفته از ذهن هنرمندان ترکمن و تحت تاثیر عواملی چون: فرهنگ (آداب، رسوم، عقاید و باورها)، جانوران، طبیعت و محیط پیرامون و نیز بیانگر ویژگی‌ها و هویت‌های اقوام و دریافت‌های انتزاعی از عناصر جاری در زندگی آن‌هاست.

the influence of region and culture on the creation of embroidery motifs in local clothing of turkmen women with a look at the cultural identity and ethnic genealogy

the motifs used in turkmen needlework are influenced by climatic, cultural, historical conditions as well as customs and traditions of different turkmen ethnic groups. turkmen needlework artists create patterns on local clothing based on their perceptions of beliefs, culture, historical background, and nature and the environment, containing explicit and implicit meanings. this descriptive study tries to analyze the characteristics of the patterns used in turkmen needlework, to analyze the factors affecting the creation of patterns of women’s clothing in that country and to answer the question, how do land and culture influence the creation of needlework patterns used in traditional turkmen women’s clothing. the results of the research show that the visual phenomena hidden in the mentioned motifs have different meanings and the effect of natural inspirations on them is sometimes achieved in such a form of abstraction that it is difficult to recognize an equivalent for it in the surrounding phenomena. considering the historical past and the type of beliefs and culture prevailing in the turkmen sahara region, as well as the special nature of this land, the motifs used in the traditional needlework of women’s clothing in this land are taken from the minds of turkmen artists and influenced by factors such as: culture (customs, traditions, beliefs and beliefs), animals, nature and the environment and also express the characteristics and identities of tribes and abstract perceptions of current elements in their lives.