مدرسه، نظرگاه حیاتِ علمی شهرهای اسلامی

شهر اسلامی موجودی زنده است و هر عضوش دارای وظایفی که سلامت و تعامل آن عضو با دیگر اعضا، متضمن انجام آن وظایف است. بناهای شهر اسلامی علاوه بر عملکرد اصلی خود دارای کاربری‌های فرعی، نامحسوس و موید حیات مادی و معنوی شهر هستند. بازمانده‌ این بناها، امروز علاوه بر ارزش‌های فرهنگی و تاریخی خود، راوی چگونگی زیستِ دوره‌ تسلطِ سنت‌های اصیل بر حیات انسان‌اند. بر همین اساس مطالعه‌ هرگونه‌ خاص معماری، شناخت تاثیر عملکرد جاری در آن بنا، بر حیات شهر را در پی دارد. از طرفی روند شتاب‌زدگی در گذر زمان، طمانینه را از انسان امروز سلب و نیاز او به پناه بردن به آثار روزگاری که انسان آرام‌تر زندگی می‌کرده است را بیشتر کرده است. از آنجا که سوال اصلی این پژوهش شناخت نقش روایتگری مدارس از حیات علمی شهر اسلامی و همچنین چگونگی بازترسیم آن برای گردشگر امروز است؛ روش انجام تحقیق، روشی تاریخی است که با تفسیر وقایع مربوط به گذشته، نحوه‌ زیست آن زمان را تجزیه و تحلیل می‌کند. همچنین روش توصیفی در تحلیل و نتیجه‌گیری از داده‌ها و مدارک فنی در راستای تبیین روش مواجهه‌ صحیح با مدارس مورد استفاده قرار گرفت. هدف این مقاله فراتر رفتن از پر کردن اوقات فراغت، تفریح و بازدید گذرا در مواجهه با بناها و شهرهای تاریخی است. وقتی بپذیریم که بنا دارای وجوه غیرمادی است که با استمرار زندگی انسان‌ها در طول زمان در بنا شکل گرفته‌اند، می‌توانیم کالبد موجود را راوی آن وجوه بدانیم. به همین دلیل نیز حضور در مدرسه و تعامل با آن، انسان حاضر را به سفری در عمق زمان می‌برد. بنابراین حضور گردشگر در بنای مدرسه را باید به‌مثابه‌ نشستن انسان در محضر راوی دانست. روایتی که در آن، مدرسه نظرگاهی است که چشم گردشگر را به حیات سنتی باز می‌کند.

school, a perspective of the scientific life of islamic cities

the islamic city is a living being, and each member has duties. the health and interaction of members with each other ensure the performance of those duties. the buildings of the islamic city have intangible sub-uses that confirm the material and spiritual life of the town, in addition to their central function. apart from their cultural and historical significance, the survivors of these buildings today recount the period of dominance of the original traditions over human life. accordingly, the study of any particular architecture recognizes the impact of its current function on city life. on the other hand, the process of acceleration over time deprives man today of confidence and increases his need to take refuge in the effects of a time when man lived a quieter life. the main questions of this research are to figure out the role of school narration of the scientific life in the islamic city and how to portray it for today’s tourists. the method of conducting research is a historical method that analyzes the way of life in the period by interpreting the past events. this study used a descriptive method in the data analysis. the purpose of this article is to go beyond filling leisure, entertainment, and sightseeing in the face of historic buildings and cities. therefore, a tourist in the school building should be interpreted as a human sitting in the narrator’s presence. a narrative in which the school is a point of view that acquaints the tourist with traditional life.