پیامدهای اجتماعی حرام‌ خواری در ابعاد اقتصادی و فرهنگی از منظر آموزه‌های قرآن کریم

سلامت و سعادت جامعه در تمام ابعاد آن ازجمله مسائل مهمی و حیاتی است که در قران کریم به آن پرداخته‌ شده است و مورد تاکید دین اسلام است. در جامعه کنونی با توجه به وجود آسیب‌ها و تهدیدهای مختلف در ابعاد اجتماعی، سعادت و سلامت اجتماع و انسان در بستر جامعه بیشتر موردتوجه قرار می‌گیرد. حرام‌خواری و آثار اجتماعی آن ازجمله موارد مهمی است که سعادت و سلامت اجتماعی و به‌خصوص انسان کنونی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مقاله حاضر به بررسی مفهوم حرام‌خواری باواسطه از دیدگاه قرآن پرداخته و پیامدهای حرام‌خواری از حیث اقتصادی و فرهنگی آن را با تکیه‌بر آیات الهی بیان می‌کند. در این اثر با روش اسنادی با مراجعه به آیات قرآن کریم و تفاسیر در ذیل آیات با رویکردی توصیفی - تحلیلی حرام‌خواری و پیامدهای حرام‌خواری اجتماعی تبیین شده است. حرام‌خواری باواسطه تصرف و خوردن چیزهایی است که به‌صورت فی‌نفسه حرمت ذاتی ندارد، اما چون با حرام‌خوار ارتباط صحیح و مشروعی ندارد و شارع همه راه‌های تصرفان را حلال نمی‌داند و بعض راه‌های کسب و خوردن آن را حرام می‌داند، لذا تصرّف و خوردن آن حرام عرضی است؛ مانند ربا، رشوه و کم‌فروشی. نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق نشان می‌دهد حرام‌خواری جامعه را در حیث اقتصادی با چالش‌هایی چون فساد ارکان اقتصاد اسلامی، ظلم اقتصادی، ایجاد فاصله طبقاتی، سلب اَمنیت و اِعتماد اقتصادی، بازدارنده از تلاش اقتصادی و در حیث فرهنگی با چالش‌های ازبین‌رفتن فرهنگ انفاق، رواج فرهنگ ستمگری و ازبین‌رفتن فرهنگ قرض‌الحسنه، مواجه و گریبان گیر می‌سازد.

social effects of “haram eating” in economic and cultural aspects from the perspective of the holy qur’an

haram eating and its social consequences, considering the importance of the health and well-being of society in all its dimensions are among the essential and vital issues addressed in the holy qur’an and emphasized by the islamic religion. in today’s society, since there are many harms and threats in social dimensions, the prosperity and health of society and human beings are more important in the context of society. haram eating and its social effects are important matters that affect happiness and social health, especially in current era. this article discusses the concept of haram eating from the perspective of the holy qur’an, and explains its economic and cultural consequences based on divine verses. in this work, the social consequences of haram eating in economic and cultural aspects have been described and analyzed through a descriptive-analytical approach by referring to the quranic verses and interpretations related to the consept of haram eating.there are two kinds of haram eating: direct and indirect. indirect haram eating is possossion of  things that are not forbidden themselves, but rather because they have no correct and legitimate relation to the one who possesses them, and sharia does not consider all the ways of their possession to be permissible, so obtaining and consuming them is forbidden indirectly, such as usury, bribery, and underselling.the results obtained from this research show that the social consequences of haram eating effect society in economic aspects such as corruption of the pillars of islamic economy, economic oppression, creation of class distance, deprivation of economic security and confidence, and deterring society from economic effort: and finally in the cultural aspect through the challenges such as destroying the culture of donation, the spread of the culture of oppression, and the disappearance of the culture of qardh al-hasana.