رمان «قندیل ام هاشم» یحیى حقى؛ روایتی از زندگی در میان چالش دو فرهنگ

طی قرن گذشته، چالشی بسیار ژرف در میان اندیشمندان جهان عرب در باره تفاوت-های دو فرهنگ شرق و غرب، جریان داشته است. دامنه این گفتگوهای جدال بر انگیز در ادبیات معاصر عربی و به ویژه در رمان، انعکاسی عمیق وگسترده داشته است. ادیب و رمان نویس معاصر مصری، یحیى حقى، در رمانی به نام «قندیل ام هاشم» (چراغ مادر هاشم) این موضوع اجتماعی، فرهنگی را بازتاب داده است. این مقاله با روش تحلیلی، توصیفی، ماجراهای این رمان را از این منظر بررسی نموده، کوشیده به این پرسش پاسخ گوید که حقی در میان این چالش چه راهی در پیش گرفته. نتایج به دست آمده از این پژوهش گویای آن است که او، صرف نظر از باور یا عدم باورش به سنت ها و برخی خرافات جامعه خویش، برای رهایی از این چالش، به نگاهی عمل گرایانه تن داده و راهی میانه در پیش گرفته است. او در این رمان، کوشیده بین آداب و سنن مردم مصر با دنیای جدید، پیوندی متوازن و معتدل برقرار نماید. قهرمان رمان که نماد خود نویسنده است، در ابتدای حوادث، شیفته فرهنگ غرب شده و به آداب و رسوم جامعه خود پشت نموده است، اما طولی نمی کشد که او در می یابد این مسیر، او را به تقابل با فرهنگ جامعه و در نهایت به سوی ناکامی سوق می دهد در نتجیه به راهی بینابین راضی یا مجبور می گردد.