بازخوانی تصویر شخصیت ابن الرومی؛ با رویکرد نقد روان‌شناختی عقاد

نقد روان‌شناختی به بررسی اثر ادبی، از منظر ویژگی های روحی هنرمند، به قصد کشف عناصر خودآگاه و ناخودآگاه روان او می‌پردازد. رواج این شیوه نقدی در ادبیات معاصر، زوایای پنهانی از آثار ادبی را آشکار کرده است. این پژوهش، با روش توصیفی-تحلیلی، تصویر شخصیت ابن الرومی بر اساس نقد روان شناختی عباس محمود عقاد را بازخوانی نموده، کوشیده به این پرسش پاسخ گوید که عقاد با استناد به شعر ابن الرومی، چگونه تصویری از شخصیت وی ترسیم کرده است. نتائج پژوهش گویای آن است که ابن الرومی، به گزارش اشعارش، گرفتار یک تضاد درونی و نگرانی دائمی از محیط ناخوشایند زندگی بوده است. منشا این پریشان حالی او که با از دست دادن عزیزانش روز به روز رو به افزایش بوده، او را گرفتار عدم اعتماد به نفس، احساس سوءظن و بدگمانی، عارضه عصبی نموده است این حالت روان نژندی او، با خشم و نفرت ناشی از ظلم و اجحافی که در حقش شده، وی را در نهایت به گوشه گیری در زندگی گرفتار کرده است. این ویژگی روحی، شعر او را در میان شاعران هم عصرش متمایز نموده، در تصاویر شعری او نازک خیالی ها دور از ذهن فراوانی یافت می شود که در شعر عصر عباسی پدیده-ای کم نظیر است. به باور عقاد این تصاویر شعری منحصر به فرد او، ناشی از حس توهم و وسواس موجود در روان اوست که مانند انسان های دچار وسواس، شعرش را بارها و بارها دستکاری می کند و دگرگون می سازد تا در نهایت قبول خاطرش افتد.