‌‌‌‌تحلیل گفتمان انتقادی سروده ی «خبز و حشیش و قمر»؛ ‌بر اساس رویکرد نورمن فرکلاف

‌تحلیل گفتمان به عنوان روشی برای تحلیل متن، صرفاً با عناصر نحوی تشکیل-دهنده ی جمله سروکار ندارد بلکه به بررسی عوامل بیرون از متن یعنی بافت موقعیتی، فرهنگی و اجتماعی می پردازد. جستار حاضر با تاکید بر تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف به چگونگی انعکاس مهم ترین مسائل و مشکلات جامعه عربی در زمان نزار قبانی پرداخته و رابطه ی مستقیم سروده ی«خبز و حشیش و قمر» به عنوان متن و جامعه در سه سطح توصیف و تفسیر و تبیین را مورد بررسی قرار داده است. اعتراض به اوضاع سیاسی اجتماعی جامعه، وصف پریشان حالی شرایط اقتصادی مردم در زمان اشغال کشور توسط صهیونیست ها از برجسته ترین مضامین مطرح شده در این سروده می باشد که شاعر با دیدی انتقادی به آن ها پرداخته است. ضرورت این جستار از آن جهت است که امروزه با وجود کاربرد گسترده ی شعر سیاسی و اجتماعی به ندرت از منظر تحلیل گفتمان انتقادی به آن پرداخته شده است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در پی پاسخگویی به این پرسش است که ساختار اجتماعی سیاسی عصر نزار قبانی چگونه در اشعارش انعکاس یافته است؟ برخی از یافته های برجسته ی این پژوهش را ‌می توان اینگونه بیان داشت که اوضاع سیاسی اجتماعی ‌و خصوصا اشغال کشور و تاثیرات زیانبار آن بر زندگی مردم که شاعر در زمان زندگی خود شاهد آن بوده است، در اشعار قبانی از جمله این سروده بسیار تاثیر گذاشته است.