نقدی بر قواعد اعلال با رویکرد زبانشناسی و تمرکز بر فرایندهای آوایی

از نقایص و ویژگی های دستور زبان های سنتی می توان به تجویزی، تقلیدی بودن آنها در کنار ارجحیت نوشتار به گفتار، ناکارامدی خطوط کاربردی و... اشاره کرد. حال-آن که علم زبانشناسی با کاربرد الفبای آواییِ بین المللی، توصیفی بودن، برتر دانستن قواعدگفتار بر نوشتار و توجه به فرایندهای آوایی-واجی بسیاری از مشکلات دستورهای سنتی از جمله دستور زبان عربی را تحلیل و تبین می کند. معتلات در زبان عربی از مباحث بحث برانگیز و چالشی است که این مقاله برآن است ضمن نقد بخشی از آنها، علل تحولات ساختار آنها را با توجه به اصول زبانشناسی و فرایندهای آوایی تبیین کند (ساخت‌واژۀ فعل ماضی). تبیین و تحلیل تحولات ایجادی در معتلات عربی، بر مبنای فرایندهای آوایی به ویژه حذف، کشش جبرانی، رسایی، تقویت و تضعیف صورت می گیرد. در نظریۀ مورایی(مبتنی بر وزن هجایی)، کشش جبرانی به دلیل حذف واحدی از لایۀ واجی و آزاد ماندنِ آن در لایۀ مورایی صورت می گیرد. کشش جبرانی دو نوع است: کشش جبرانی واکه منتج از حذف همخوان، کشش جبرانی منتج از حذف واکه. نتایج تحقیق که به شیوه توصیفی– تحلیلی و بر پایۀ روش اسنادی است، نشان می دهد، حروف علِّه 2تا است(vوy). فرآیندهای آواییِ کشش جبرانی و ارتقا مصوت-ها، انواع حذف(ترخیم، تسکین)،محدودیت های خوشه ای، ابدال و ادغام بیشترین نقش را در اعلال داشته اند.