بررسی نشانه شناختی دو خطبه «شقشقیه» و «آغاز خلافت امیرمومنان» براساس نظریه کنش گفتاری جان سرل

نظریه کنش گفتاری نخستین بار توسط جان لنگشاو آستین مطرح شد. نظر به اینکه هدف این نظریه ارائه تحلیلی کارکردگرا از نحوة ارتباط زبان با عالم خارج است و نیز با توجه به اینکه یکی از اصلی ترین مولفه‌های نظریه کنش گفتاری، اهتمام به فعل مضمون در سخن است؛ -که شامل قصد گوینده و تاثیرگذاری بر مخاطب به طور همزمان می‌باشد- تحلیل زبان گفتاری یکی از کارآمدتر روش های بررسی متون مکتوب به شمار می رود. بر همین بنیان انتخاب این روش برای تحلیل و بررسی خطبه‌های نهج البلاغه ازدو جهت راهگشاست: نخست آنکه خطبه به صورت شفاهی ایراد می‌گردد و دوم اینکه هدف خطبه تاثیرگذاری و فهم متقابل است. در این جستار دو خطبه شقشقیه و خطبه آغاز خلافت که متاثر از دو فضای موقعیتی و روانی متفاوت است انتخاب شده تا با روشی توصیفی_ تحلیلی تاثیر بافت‌های متفاوت بر کنش‌های گفتار بررسی شود. رهیافت پژوهش نشان می دهد تفاوت چشمگیر درصد کنش های عاطفی، تعهدی و تنفیذی به خوبی، تاثیر بافت موقعیت زمانی و مکانی و رویداد را نشان می دهد.