بازشناسی ابعاد و مولفه های زیست پذیری شهری با بهره‌گیری از رویکرد فراترکیب

در دهه‌های اخیر هم‌زمان با پدیدار شدن مسائل و مشکلات جدید شهری، زیست پذیری به‌عنوان یک راهنما به‌منظور حداقل سازی مسائل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، محیط زیستی و ... مطرح شده است. بر همین اساس پژوهش حاضر بر آن است تا ابعاد و مولفه‌های زیست پذیری شهری را با استفاده رویکرد فراترکیب مورد بازشناسی قرار دهد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی - توسعه‌ای و روش‌شناسی آن کیفی با تاکید بر روش کیفی فراترکیب است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و جامعه آماری آن دربردارنده تمامی پژوهش‌های زیست پذیری و زیست پذیری شهری حدفاصل سال‌های 1391 تا 1402 می‌باشد. مقالات ابتدایی مستخرج از جست‌وجو در پایگاه‌های داده 143 مقاله بوده که تعداد 30 مقاله حذف به دلیل سال انتشار، 23 مقاله حذف از لحاظ عنوان و طی پالایش نهایی مقالات باقی‌مانده بر اساس چک‌لیست کنترل کسپ و امتیازدهی آنان، 27 مقاله به‌عنوان مقالات نهایی جهت ارزیابی و کدگذاری انتخاب شده وتوسط نرم افزار مکس کیودا نسخه 2020 کدگذاری شدند. در پژوهش حاضر تعداد 208 کد در قالب 34 مفهوم و 7 مقوله ازجمله مقولات اجتماعی، اقتصادی، زیرساختی، عملکردی، کالبدی-فضایی، محیط زیستی و مدیریتی شناسایی و استخراج گردید. لازم به ذکر است بیشترین فراوانی و تاکید در پژوهش‌های موردبررسی بر بعد زیرساخت شهری با 317 فراوانی کد بوده و کمترین آن بر بعد عملکردی با 42 کد می‌باشد. لذا توصیه می‌گردد در پژوهش‌های آتی اقدام به تبیین شاخص‌ها و معیارهای زیست پذیری بر اساس شرایط بومی و زمینه‌ای و نیز تمرکز جدی بر روی سایر ابعاد زیست پذیری شهری صورت گرفته و مورد واکاوی مجدد قرار گیرد.

recognizing the dimensions and components of urban livability with using meta-synthesis approach

in recent decades, with the emergence of new urban issues and problems, livability has been introduced as a guide to minimize social, economic, physical, environmental, and other issues and problems. accordingly, the present study aims to identify the dimensions and components of urban livability using a meta-synthesis approach. this study is applied-developmental in terms of its objective and employs a qualitative methodology with an emphasis on the meta-synthesis qualitative method. the tools for data collection were library and documentary methods, and its statistical population includes all livability and urban livability studies from 2012 to 2023. the initial articles extracted from database searches totaled 143, of which 30 were excluded due to publication year, 23 were excluded based on title, and after final screening of the remaining articles based on the kesp control checklist and their scoring, 27 articles were selected as the final articles for evaluation and coding and were coded using maxqda software version 2020. in the present study, 208 codes were identified and extracted in the form of 34 concepts and 7 categories, including social, economic, infrastructural, functional, physical-spatial, environmental, and managerial categories. it is noteworthy that the highest frequency and emphasis in the reviewed studies was on the urban infrastructure dimension with 317 code frequencies, and the lowest was on the functional dimension with 42 codes. therefore, it is recommended that future studies focus on explaining livability indicators and criteria based on local conditions and context and conduct a thorough examination of other dimensions of urban livability