تبیین مدل آینده‌ محور برنامه‌ریزی فضایی تاب آور در برابر زلزله (srpf) و تدقیق آن با روش فراتحلیل و fahp

 جوامع شهری در معرض خطرات طبیعی مختلفی قرار دارند و ارتقای تاب آوری به عنوان راهکاری مفید در مقابله با این تهدیدات معرفی شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر کمک به برنامه ریزی تاب آور شهرها برای آینده و تبیین مدل برنامه ریزی فضایی تاب آور در برابر زلزله می باشد. این هدف به کمک درک رابطه متقابل برنامه ریزی فضایی و تاب آوری شهری در برابر زلزله محقق می گردد. از این رو ابتدا با کمک مطالعه اسنادی چارچوب جدیدی با عنوان srpf معرفی شده و سپس با کمک روش فراتحلیل کیفی، 71 سند مرتبط با تاب آوری کالبدی در برابر زلزله بررسی و بعد از معرفی مهم ترین مولفه ها و معیارها، رتبه بندی آنها با کمک روش ahp فازی انجام گردید. بر این اساس چارچوبی معرفی گردید که برنامه ریزان و مدیران شهری، می توانند با مراجعه به آن، به مهم ترین مولفه ها و معیارهای تاب آور ساختن شهرها برای آینده به راحتی دسترسی داشته باشند. به طور کلی نتایج پژوهش نشان می دهد بین مولفه های برنامه ریزی فضایی در مقابله با بلایا (جاده ها، فضاهای باز، زیرساخت های فیزیکی و زیرساخت های حیاتی) و معیارهای تاب آوری کالبدی شهرها در برابر زلزله (مقاومت کالبدی، شبکه راه ها، وضعیت خدماتی و تاسیسات زیرساختی و همچنین وضعیت فضای باز) تشابه معنی داری وجود دارد. همچنین مهم ترین عواملی که باید در ارائه مدل برنامه ریزی فضایی تاب آور برای آینده شهرها در برابر زلزله ها مورد توجه قرار گیرند شامل آمادگی، قابلیت تغییر پذیری، استحکام، سازگاری و انعطاف پذیری و خودسازمانی می باشد. در نهایت نیز معیارها و زیرمعیارهای به دست آمده از روش فراتحلیل نیز با کمک پنچ بازوی اصلی srpf تدقیق شده و اعتبار چارچوب پیشنهادی تایید می گردد.

explanation of the future-oriented spatial resilience planning framework (srpf) against earthquake and its verification with meta-analysis and fahp methods

urban communities are exposed to various natural hazards. promoting resilience has been introduced as the most reliable way to deal with these threats. the main goal of this research is to help the resilient planning of cities for the future and to explain the resilient spatial planning model against earthquakes. this goal is achieved by understanding the mutual relationship between spatial planning and urban resilience against earthquakes. therefore, first, with the help of document study, a new framework entitled as srpf was introduced, then, with the help of qualitative meta-analysis method, 71 documents related to physical resilience against earthquakes were reviewed and after introducing the most important components and criteria, the ranking of them was done by the assistance of fuzzy ahp method. based on this, a framework was introduced that urban planners and managers can easily access the most important components and criteria for making cities resilient for the future by referring to it. in general, the results of the research show that there is a significant similarity between the components of spatial planning in dealing with disasters (roads, open spaces, physical infrastructure and critical infrastructure) and the physical resilience criteria of cities against earthquakes (physical resistance, road network, service status and infrastructure facilities, as well as the status of open space). also, the most important factors that should be taken into consideration in providing a resilient spatial planning model for the future of cities against earthquakes include preparation, changeability, strength, adaptability, flexibility, and self-organization. finally, the criteria and sub-criteria obtained from the meta-analysis method are verified with the help of the five main arms of srpf and the validity of the proposed framework is confirmed.