تبیین «نفس الامر» از منظر علامه طباطبایی

تفاسیر و معانی ارائه‌شده برای نفس‌الامر ناشی از معضلی معرفت‌شناختی در تبیین صدق قضایایی است که مابازای عینی یا ذهنی بالفعل ندارند و از این‌رو معانی مختلفی برای واقع و نفس‌الامرِ مطابق آنها به میان آمده است. مرحوم علامه طباطبایی بر اساس مبانی معرفت‌شناختی و هستی‌شناختی خود تفسیری متفاوت از نفس‌الامر ارائه کرده است که یکی از تفاسیر جدید در این زمینه به شمار می‌آید. از نقاط قوت تفسیر علامه طباطبایی، علاوه بر حل و رفع معضل مذکور، توجه به مبانی هستی‌شناختی نفس‌الامر پس از اصالت وجود و مطابقت کامل با آن است. طبق مجموع آرای علامه (مستفاد از بدایه، نهایه و تعلیقات اسفار) نفس‌الامر به معنای موجودیت و ثبوت به معنای وسیع آن است. این ثبوت مطلق شامل سه دسته ثبوت است: اول: ثبوت در اموری که حقیقتاً تحقق دارند؛ مانند خود وجود؛ دوم: ثبوت در اموری که به اعتبار اولیه‌ی عقل، برای آنها لحاظ می‌شود، مانند ماهیات؛ سوم: ثبوت در اموری که به اعتبار ثانوی عقل، برای آنها اعتبار می‌شود؛ مانند معقولات ثانی.

explanation of nafs al-amr from the point of view of allameh tabataba’i

the interpretations and meanings presented for nafs al-amr arise from an epistemological problem in explaining the truth of cases that do not have actual objective or mental bases, and therefore different meanings for reality and nafs al-amr corresponding to them have come up. the late allameh tabatabayi has presented a different interpretation of nafs al-amr based on his epistemological and ontological foundations, which is one of the new interpretations in this field. among the strengths of allameh tabatabayi’s interpretation, in addition to solving the mentioned problem, paying attention to the ontological foundations of the self is after the originality of existence and complete compliance with it. according to all of allameh’s opinions (based on the beginning, end and commentaries of asfar) nafs al-amr means existence and evidence in its broadest sense. this absolute proof includes three categories of proof: first: proof in things that are actually realized; like existence itself; second: proof in matters that are considered as the primary validity of reason, such as essences; third: proof in matters that are given credit for by the secondary credit of reason; like second thoughts.