تبیین و نقد نظریه علم اجمالی در عین کشف تفصیلی از دیدگاه استاد فیاضی

یکی از مهم‌ترین و مشکل‌ترین مسائل حکمی و فلسفی، تبیین و تقریر «علم تفصیلی حق‌تعالی به مخلوقات در مرتبه‌ی ذات» است. صدرالمتالهین در کتاب‌های خود، دو نظریه درباره‌ی این مسئله مطرح کرده است: یکی نظریه‌ی مشهور وی یعنی «علم اجمالی در عین کشف تفصیلی» و دیگری نظریه مبتنی بر اتحاد عاقل و معقول که نظریه‌ی نهایی او به حساب می‌آید. نویسنده در این نوشتار، نخست بر اساس مبانی صدرالمتالهین به تبیین نظریه‌ی ابتدایی و مشهور وی پرداخته و سپس به بررسی و نقد این نظریه از دیدگاه استاد فیاضی پرداخته است. ملّاصدرا با استفاده از قاعده «بسیط الحقیقة»، و بنا بر مبانى بدیع حکمت متعالیه (به‌ویژه اصالت وجود)، نظریه «علم اجمالى در عین کشف تفصیلى» را تبیین کرده است.

explaining and criticizing the theory of abstract science while exploring it in detail from professor fayazi’s point of view

one of the most important and difficult legal and philosophical issues is the explanation of the &detailed science of the supreme right of creatures at the level of essence&. in his books, sadr al-mutalahin has put forward two theories about this issue: one is his famous theory, which is &abstract knowledge while exploring details& and the other is a theory based on the union of the wise and reasonable, which is considered his final theory. in this article, the author first explained his basic and famous theory based on the principles of sadr al-mutalahin and then examined and criticized this theory from the point of view of professor fayazi. mullasadra has explained the theory of &general knowledge in the aim of detailed discovery& by using the rule of &basit al-haqiqah& and based on the original principles of transcendental wisdom (especially the originality of existence).