معرفت نفس در آثار علامه حسن‌زاده

آنچه در این مقاله مورد توجه خوانندگان قرار می‌گیرد روزنه‌ی کوچکی به معرفت نفس انسانی است، معرفتی که به جرات می‌توان گفت ریشه‌ی معارف عقلی و نقلی است. در این مقاله، بعد از اشاره به تعریف نفس، به مراحل تکامل نفس ناطقه پرداخته شده، سپس تجرد همه مراتب، خصوصاً تجرد عقلی و فوق‌عقلیِ نفس تبیین شده است. از جمله ویژگی‌های برجسته‌ی این مقاله، اشاره به اتحاد نفس و بدن می‌باشد که در مواضع متعددی از آثار علامه حسن‌زاده به آن اشاره شده است. در نهایت، بدن از مراتب نازله‌ی نفس معرفی می‌شود. در منظر ایشان، انسان متعلق به یک نشاه از وجود نیست؛ بلکه موجودی طبیعی، مثالی، عقلی، الهی و دارای مقام تجرد و فوق‌تجرد است و وحدت انسان، وحدت عددی نیست؛ بلکه وحدت حقّه ظلیه است که حدّ یقف برای او نیست.

self-knowledge in allama hassan-zada’s works

what is addressed here is a small opening to human’s self-knowledge, the knowledge that one can definitely refer to as the root for rational and traditional knowledge. in the present article, after referring to a definition of the ‘self’ or the ‘soul’, we have dealt with the stages of perfection of the rational soul; then, we have explained the incorporeity of all orders, especially the rational incorporeity and super-rational incorporeity of the soul. among the prominent features of this article is a reference to the unity of the soul and the body, referred to in various places in allama hassan-zada’s works. finally, the body is introduced as the lower orders of the soul. in his view, the man does not belong to one mode of existence; rather, he is a natural, ideal, rational, divine creature with an incorporeity of status, and the man’s unity is not a numeral one; rather, it is a true but shadowy unity with no limitation