برهان ان و لم و بررسی کارکرد برهان در فلسفه از منظر علامه طباطبایی

برهان، قیاسی است که از یقینیات تشکیل شده باشد و نتیجه یقینی از آن حاصل شود. برهان به دو قسم لمّی و انّی، و لمّی نیز به لم مطلق و غیر مطلق تقسیم می‌شود. برهان انّی هم به دلیل و ان مطلق و ملازمات عامه تقسیم می‌شود. منطق‌دانان و فلاسفه بر آن‌اند که از میان انواع براهین، تنها برهان لم و ان ملازمات منتج یقین هستند. علامه طباطبایی با توجه به مبنای خاص خود در بحث عرض ذاتی بر این باور است که در فلسفه نمی‌توان از براهین لمّی استفاده کرد و در فلسفه تنها براهین ان ملازمات جاری می‌شوند. در این نوشتار به تبیین انواع برهان پرداخته شده و سپس بیان علامه طباطبایی در مورد کارکرد برهان در فلسفه بیان گردیده و در نهایت مقدمات کلام علامه طباطبایی در کارکرد برهان ان ملازمات بررسی و نقد شده است.

the arguments of and investigating the functions of argument in philosophy in allama tabatabai’s view

the [logical] argument is an analogy consisted of certainties and results in a certain conclusion. the argument is divided into two types of a priori argument and a posteriori argument. the former is divided into absolute a priori and nonabsolute a priori. the latter is also divided into reason, absolute a posteriori and general concomitances. logicians and philosophers maintain that among all types of argument, only a priori argument and a posteriori concomitances result in certainty. considering his special foundation in discussion on essential accident, allama tabatabai believes that in philosophy, one cannot make use of a priori arguments, and only arguments of a posteriori concomitances are applicable in philosophy. in the present article, we have explained various types of argument, then, mentioned allama’s statement of the function of argument in philosophy, and finally, we have investigated and criticized the introductions of allama’s statement regarding the function of a posteriori concomitance