جایگاه‌شناسی احکام قضایا در میان منطق‌دانان مسلمان

در کتب منطق اسلامی، مباحثی شامل تناقض، عکس مستوی و... یافت می‌شود. تفاوت مشهود در نوع نگاه عالمان منطق در خصوص جایگاه و اهمیت این مباحث، مبدء این سوال است که احکام قضایا در دیدگاه منطق‌دانان اسلامی چه اهمیت و جایگاهی و در طول تاریخ منطق، چه تحولاتی داشته است؟ و اینکه این تحولات چه تاثیری بر علم منطق داشته است؟ در این مقاله، بنا بر یافته‌هایی که از کتب قدما و متاخرین منطق‌دان به دست آمد، سیر تطور احکام قضایا (با تاکید بر قضایای حملیه) به سه دوره‌ی تاریخی تقسیم شده است و در هر دوره با لحاظ تاریخ حیات نویسنده، تبویب کتاب‌های آنها شناسایی شده و جایگاه احکام قضایا در آن کتاب‌ها و همچنین تعداد احکامی که به آن اشاره کرده‌اند، مطرح شده است.

studying the status of assertions of propositions among the muslim logicians

in books on islamic logics, one can find discussions such as contradiction, simple conversion, and the like. the apparent difference in the logicians’ view regarding the status and importance of such discussions raises questions on the status and importance of the ‘rules of propositions’ for muslim logicians and the changes they underwent throughout the history of logics, as well as their effect on logics. in the present article, we have divided, on the basis of the findings extracted from the books written by earlier and later logicians, the course of evolution in rules of propositions (with a stress on categorical propositions) into three historical eras. in each era, we have identified the chapters in the authors’ books while considering the date of their living, to mention the status of ‘rules of proposition’ in those books as well as some of those rules stated there.